نسبت سنجی تجری با جرم ناقص (شروع به جرم، جرم عقیم و جرم محال)

نسبت سنجی تجری با جرم ناقص (شروع به جرم، جرم عقیم و جرم محال)

عنوان: تجری در فقه و رابطه آن با شروع به جرم و جرم محال و عقیم در حقوق جزا

پدیدآور: بهنام هاشمی شهرکی

رشته تحصیلی: الهیات و معارف اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی)

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: محسن شکرچی‌زاده

دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

تاریخ دفاع: 1395

چکیده: به‌طورکلی موافقت با تکلیفی که از راه قطع حاصل‌شده لازم، و انجام آن موجب ثواب و پاداش و مخالفت و انجام ندادن آن موجب عذاب و عقوبت خواهد شد. حال اگر شخصی به تکلیفی قطع پیدا کند و با قصد عصیان و سرپیچی با قطع خود مخالفت کند، ولی قطع او بنا به هر دلیلی که خارج از اراده او باشد مخالف واقع بشود، به چنین حالت پیش‌آمده فقها تجری می‌گویند. گاهی چنین حالتی در قوانین وضع‌شده پیش می‌آید و شخص تمام همت و تلاش خود را برای مخالفت عملی با قانون و ارتکاب جرم به کار می‌گیرد، اما جرم او بنابه دلایلی که خارج از اراده شخص هستند به وقوع نمی‌پیوندد که به چنین جرایمی حقوق‌دانان جزا، جرایم ناقص می‌گویند. در تحقیق پیش رو ما به دنبال ارتباط تجری با جرایم ناقص و میزان تأثیرگذاری این جرایم بر روی قانون‌گذاران جدید و قدیم نسبت به وضع قانون می‌باشیم و به این نتیجه می‌رسیم که بین تجری با شروع به جرم و جرم محال به دلیل این‌که ملاکهای تشخیص، حالات و مراتب و نتایج آنها یکسان بوده یعنی اولاً: در این جرایم و تجری قصد ارتکاب جرم تا آخر وجود داشته، ثانیاً: جرم در تمام موارد وجود خارجی پیدا نمی‌کند، ثالثاً: مرتکبین این جرایم و تجری دارای سیرتی بد و ناپسند هستند و رابعاً: عدم مطابقت نتیجه با واقعیت در آنها خارج از اراده آنها بوده است در نتیجه میان آنها نسبت تساوی برقرار می‌باشد و فقط اختلاف در تسمیه و نام‌گذاری آنهاست. پس می‌توان حکم واحدی را برای آنها صادر کرد؛ اما بین تجری و جرم عقیم چنین نسبت و ارتباطی وجود ندارد. چون در جرم محال از همان آغاز عملیات مجرمانه، تحقق جرم ممکن نبوده، ولی در جرم عقیم امکان تحقق جرم وجود داشته است. قوانین موضوعه سابق، موضع شفاف و روشنی در قبال جرایم ناقص (شروع به جرم، جرم محال و جرم عقیم) نداشته و معیار و ضابطه صحیحی را که با مفاهیم حقوقی جرایم داشته باشد ارائه نداده و لذا رویه قضایی کشور در خصوص این جرایم شفاف عمل ننموده است، اما در قوانین مجازات جدید سال 92 تا حدود زیادی این نواقص برطرف شده و جرایم ناقص را از یکدیگر تفکیک و متمایز نموده و سیاست کیفری و مجازات مشخصی را در نظر گرفته، هرچند که در بعضی موارد محل ایراد و انتقاد نیز وجود دارد.

کلیدواژگان:تجری، جرم محال، شروع به جرم، جرم عقیم، مخالفت، قانون مجازات قدیم و جدید

منبع: کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد