نحوه اطلاع اصحاب دعوا از تصمیمات دادگاه

نحوه اطلاع اصحاب دعوا از تصمیمات دادگاه

پس از ایجاد یک مشکل حاد و غیر قابل برطرف از طریق خود اشخاص و یا به‌قول‌معروف ریش‌سفیدها دو طرف دعوا به دادگاه روی آورده و در تلاش هستند تا مشکل به وجود آمده را از طریق قانون و حکم قاضی رفع رجوع کنند.

به همین منظور یکی از افراد به دادگاه شکایت کرده و پس‌ازآن باید منتظر ابلاغیه دادگاه باشند.

برای به دادگاه رفتن و طرح دعوا باید مشخصات شاکی و فردی که طرف دعواست به‌طور دقیق اعلام شود، زیرا بعد از دادن مدارک باید طرف دعوا منتظر باشد تا دادگاه وی را خبر کند.

یک اخطاریه یا احضاریه علاوه بر خواهان به نشانی خوانده نیز ارسال می‌شود تا در جلسه رسیدگی حضور پیدا کند و بتواند از خود دفاع کند.

رساندن یک سند رسمی اعم از اوراق دعوا، خواه اجرای احکام یا اجرا اسناد لازم‌الاجرا و غیره به اطلاع شخص یا اشخاص معین با رعایت تشریفات قانونی مخصوص را ابلاغ می‌گویند.

ازآنجایی‌که طرفین دعوا از طریق ابلاغیه می‌توانند از چندوچون دادگاه مطلع شوند به‌نوعی می‌توان بیان کرد که ابلاغ یکی از موارد مهم در جریان رسیدگی دادگاهها به شمار می‌آید.

ابلاغ از مهم‌ترین ارکان دادرسی عادلانه

ابلاغ از مهم‌ترین ارکان دادرسی عادلانه محسوب می‌شود چرا که اجرا نشدن صحیح تشریفات مربوط به آن، موجب تضییع حقوق افراد در دادرسی می‌شود.

چرا که تا زمانی که ابلاغ صحیحی در کار نباشد و دو طرف دعوا، از زمان و مکان دادرسی اطلاع نداشته باشند، جلسه دادرسی نیز تشکیل نخواهد شد.

ابلاغ در صورتی دارای اعتبار است که برای دادگاه محرز شود اوراق به اطلاع مخاطب رسیده است.

انواع ابلاغ و تفاوت آنها

ارسال ابلاغیه به اصحاب دعوا انواع گوناگونی دارد بر همین اساس اگر برگه‌های قضایی به دست کسی برسد که نام او در برگه‌ها درج‌شده است، ابلاغ، واقعی خواهد بود که کامل‌ترین نوع ابلاغ است، اما اگر برگه‌های ابلاغ به دست خود او نرسد، عنوان ابلاغ، ابلاغ قانونی خواهد بود، بنابراین ابلاغ ممکن است به دو صورت قانونی و واقعی باشد که موارد ابلاغ واقعی به شرح زیر است:

الف) ابلاغ نسبت به اشخاص حقیقی: ابلاغ به خود شخص مخاطب در‌‌ همان نشانی تعیین‌شده، ابلاغ به ولی یا قیم در مورد محجوران و ابلاغ اوراق در محل سکونت یا محل کار زن، در مواردی که زن در منزل شوهر سکونت ندارد، از جمله موارد ابلاغ واقعی به اشخاص حقیقی است.

ب) ابلاغ نسبت به اشخاص حقوقی به دو مورد ابلاغ به اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم می‌شود.

اشخاص حقوقی حقوق عمومی: در دعاوی راجع به ادارات دولتی و سازمانهای وابسته به دولت و مؤسسه‌های مأمور خدمات عمومی و شهرداریها و نیز مؤسسه‌هایی که همه یا بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولت است، اوراق اخطاریه و ضمایم به رئیس دفتر مرجع مخاطب یا قائم‌مقام او ابلاغ می‌شود. اشخاص حقوق خصوصی: بر اساس ماده 76 قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی مربوط به سایر اشخاص حقوقی دادخواست و ضمایم آن به مدیر یا قائم‌مقام او یا دارنده حق امضا ابلاغ خواهد شد. همچنین طبق تبصره این ماده، هر‌گاه ابلاغ اوراق دعوا در محل تعیین‌شده ممکن نباشد، اوراق به آدرس آخرین محلی که به اداره ثبت شرکتها معرفی‌شده است، ابلاغ خواهد شد.

دعاوی شرکتهای منحل ‌شده: در شرکتهایی که دارای مدیر تصفیه هستند، اوراق قضایی به مدیر یا قائم‌مقام با دارنده حق امضا ابلاغ می‌شود اما اگر دارای مدیر تصفیه نباشند به آخرین مدیر قبل از انحلال در آخرین محلی که به اداره ثبت شرکتها معرفی‌شده است ابلاغ خواهد شد. آن‌چه که در ابلاغ واقع مدنظر بوده، «اطلاع یافتن» مخاطب است؛ یعنی هدف آن است که برگ ابلاغ به او برسد.

موارد ابلاغ قانونی

الف- نسبت به اشخاص حقیقی:

خودداری طرف ابلاغ از دریافت اوراق قضایی: در این حالت مأمور ابلاغ باید مراتب را گزارش داده و برگ را به دفتر دادگاه برگرداند.

ابلاغ به یکی از اقوام و خادمان طرف ابلاغ: ابلاغ به اقوام و خادمان طرف ابلاغ زمانی قانونی است که: ۱- مأمور ابلاغ نتواند اوراق را به شخص خوانده برساند؛ مثلاً خوانده در محل حضور نداشته باشد یا از گرفتن برگهای اخطاریه خودداری کند ۲- ابلاغ در‌‌ همان نشانی تعیین‌شده انجام‌شده باشد ۳- مأمور ابلاغ برگ ابلاغیه را به یکی از بستگان یا خادمان او که سن و وضعیت ظاهری آنان برای تمییز اهمیت اوراق یادشده کافی باشد، بدهد.

ابلاغ در صورت خودداری بستگان و خادمان از دریافت اوراق قضایی: در صورتی‌که بستگان یا خادمان مخاطب در محل تعیین‌شده نباشند یا از دریافت اوراق قضایی خودداری کند مأمور ابلاغ این موضوع را در اخطاریه قید می‌کند و نسخه دوم را در نشانی تعیین‌شده الصاق می‌کند و برگ اول را با سایر اوراق دعوا برگشت می‌دهد. در این صورت خوانده می‌تواند تا جلسه رسیدگی به دفتر دادگاه مراجعه و با دادن رسید اوراق مربوط را دریافت کند.

ابلاغ نسبت به اشخاصی که مکان معینی ندارند: اگر خواهان نتواند نشانی خوانده را معین کند ۱- خوانده در نشانی اعلام‌شده توسط خواهان شناخته نشود ۲- خواهان نتواند نشانی دقیق او را تعیین و اعلام کند، در این صورت بنا به درخواست خواهان و دستور دادگاه اوراق از طریق روزنامه به خوانده ابلاغ می‌شود. بدین ترتیب که مفاد برگه ابلاغ، یک نوبت در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و به هزینه خواهان آگهی می‌شود.

ابلاغ نسبت به مخاطبان غیرمحصور معین: هر‌گاه مخاطبان غیرمحصور باشند یعنی مخاطبان دایره نسبتا بزرگی از افراد باشند مانند اهالی معین یک ده یا شهر یا بخشی از شهر، ابلاغ در دو مرحله انجام می‌شود: ۱- نشر مفاد برگه ابلاغ در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به هزینه خواهان ۲- ابلاغ یک نسخه از دادخواست به شخص یا اشخاصی که خواهان آنها را معارض خود معرفی می‌کند.

ب- نسبت به اشخاص حقوقی:

ابلاغ قانونی نسبت به اشخاص حقوقی حقوق عمومی: در صورت امتناع رئیس یا قائم‌مقام او از اخذ اوراق، مأمور ابلاغ مراتب را (بدون نیاز به الصاق نسخه دوم اخطاریه به محل) در برگ اخطاریه قید کرده و اوراق را برگشت می‌دهد. ابلاغ قانونی نسبت به اشخاص حقوقی حقوق خصوصی: ۱- در صورتی‌که مدیر یا قائم‌مقام او از گرفتن اوراق امتناع کند در این حالت امتناع در برگ اخطاریه قید و اعاده می‌شود. ۲- هر‌گاه ابلاغ اوراق دعوا به مدیر یا قائم‌مقام یا دارنده حق امضا وجود نداشته باشد به مسؤول مؤسسه یا دفتر ابلاغ می‌شود. منبع: باشگاه خبرنگاران جوان