معیار تعیین میزان نفقه زوجه: نیاز، شأن یا توان؟

معیار تعیین میزان نفقه زوجه: نیاز، شأن یا توان؟

عنوان: معیار نفقه زوجه

نویسندگان: قدرت‌اله نیازی، علی رمضانی

چکیده

بی‌تردید بخشی از دوام و سلامت نهاد خانواده در گرو تقسیم‌کار و تفویض مسؤولیت است. بر اساس احکام شرعی و قوانین موضوعه، مسؤولیت تأمین هزینه های زندگی اعضای خانواده از جمله زوجه، به عهده‌ زوج است. در مورد کمیت و کیفیت اقلام نفقه  واجب دیدگاههای متفاوتی در میان صاحب‌نظران وجود دارد. علت این اختلاف، مبهم بودن ضابطه  تعیین مقدار نفقه است. سؤال اساسی این است که معیار تعیین مقدار نفقه زوجه چیست؟ برخی نیاز زن به‌حسب زمان و مکان را معیار تعیین نفقه دانسته ‌اند. مشهور فقهای امامیه، شأن زن را معیار قرار داده‌اند؛ آنان عقیده دارند در تعیین نفقه  زن، باید شأن خانوادگی او را در نظر گرفت؛ هرچند فراتر از نیاز وی یا توان مالی زوج باشد. گروهی از فقهای شیعه و سنی بر این باورند که لازم است شأن زوج و زوجه باهم معیار تعیین نفقه قرار بگیرد. نگارندگان در این مقاله پس از بررسی و تحلیل آرای مختلف و دلایل هر یک به این نتیجه رسیده‌ اند که می‌توان شأن زوج را معیار قرارداد و بر اساس آن به تأمین هزینه ‌های همسر حکم کرد؛ هرچند فراتر از حد شأن او باشد. این نظریه می‌تواند در رسیدگی به دعاوی خانوادگی و حل‌وفصل اختلاف زوجین اثرگذار باشد.

کلیدواژگان: نفقه، شأن، معروف، تقدیر شرعی، تمکین

ندای صادق دوره 21 شماره 65 زمستان 1395