پرسش: مدتی است که شوهرم منزل را ترک کرده و وظایف زناشویی خود را انجام نمی‌دهد؛ آیا به صرف این که خرجی مرا می‌دهد، من حق ندارم شکایت کنم؟

آیا این مرد را نیز می‌توان ناشز تلقی کرد؟

پاسخ: اگر قرار بود هدف از ازدواج و ایجاد یک زندگی مشترک را صرفاً پول یا پرداخت نفقه می‌دانستیم، شاید اوضاع خیلی متفاوت بود.

در آن صورت، اولاً هیچ دختری تن به ازدواج نمی‌داد؛ چون علاوه بر مخدوش شدن عزت نفس اش، به‌طور قطع به این نتیجه می‌رسید که بهتر است در منزل پدری بماند و از رفاه مالی بیشتری به نسبت زندگی یک جوانی که در اول راه است، برخوردار باشد. ثانیاً، «زندگی مشترک» معنایی نداشت؛

چون ازدواج از معدود عقودی است که غیر مالی است و وجود اموری مالی مانند «نفقه و مهریه» در دلِ آن، هرگز ماهیت این عمل حقوقی را عوض نمی کند.

ثالثاً، بعید می دانم که بتوان «تمکین» را مختص زنان دانست و هر سوءرفتار مرد را به واسطه مرد بودن، توجیه کرد. چرا که در آن صورت، مقتضای ذات عقد ازدواج که همانا روابط زناشویی و ایجاد نسل در مسیر روابط عاطفی است، از بین رفته و دیگر مفهومی به نام «عقد» باقی نمی‌ماند تا تکلیفی به نام «نفقه» و حقی به نام «شکایت» محلی از اعراب داشته باشد.
به علاوه آنکه، این مورد، جزو همان شروطی است که در ضمن عقد، مرد با امضای آن، تعهدی برای خود و حقی برای زوجه در نظر گرفته است؛ حقی به نام وکالت در طلاق.
از طرفی، تمکین زن و شوهر از یکدیگر- چه به صورت عام و چه به صورت خاص- جزیی از حُسن معاشرت آنها تلقی می‌شود و هر گونه رفتاری برخلاف این قاعده از سوی مرد، بدون تردید، زن را با عُسر و حَرَج (تنگدستی و فشار) مواجه می‌کند. کما این که، در حال حاضر قضات محترم دادگاههای خانواده نیز، زنانی را که شوهرانشان به نحوی از انحا، وظایف مربوط به روابط زناشویی شان را انجام نمی‌دهند و یا دخترانی را که به مدت 3 سال، عقد کرده در منزل پدریشان، در انتظار می مانند، مشمول قاعده عسر و حرج می‌‌دانند

. منبع: کتاب مجموعه پرسش و پاسخهای حقوقی در امور خانواده 4
معاونت آموزش قوه قضاییه، انتشارات جاودانه سال 1387