ماهیت و الگوی تعریف در مفاهیم حقوقی

نویسندگان: محسن اسماعیلی، علی مهاجرانی

چکیده

بحث تعاریف اگرچه یکی از مباحث اساسی منطق است و سخن فراوان در باب آن گفته شده است‌، ولی همچنان در علوم اعتباری چون حقوق بحثی جامع در آن شکل نگرفته است علت این امر آن است که تعریف مفاهیم و موضوعات در عالم حقوق و فقه و همچنین اخلاق دایر‌مدار فهمی قبلی از اعتبار است.

از طرفی در عالم حقوق با مفاهیمی ارزشی سروکار داریم که در تعریف آنها از گزاره‌های توصیفی استفاده می‌کنیم (‌اگرچه در‌ واقع اینجا توصیفی صورت نمی‌گیرد) و از طرفی با مفاهیمی سروکار داریم که در گزاره‌های امری یا دستوری به‌ کار می‌رود همچون باید، نباید و می‌تواند. پیش‌فرض ما بر این است که می‌توان به تعریفی از مفاهیم حقوقی دست یافت. در این مقاله نگاهی به برخی نظریات عام خواهیم داشت تا بر‌اساس آن به مدلی از تعریف مفاهیم حقوق نائل شویم. در صدد ارائه الگوی تعریف در حقوق هستیم تا از این طریق بتوان مفاهیم حقوقی را در این قالب بیان کرد.

کلیدواژگان: حقوق، اعتباریات، نهاد، تعریف، عدالت، مفهوم

پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال هفدهم، شماره اول (پیاپی 43) بهار و تابستان 1395