قوی‌ترین ترمزهای دنیا در جاده زندگی
قوی‌ترین ترمزهای دنیا در جاده زندگی
قوی‌ترین ترمزهای دنیا در جاده زندگی
به‌راستی آیا هیچ راننده‌ای در برابر پلیس راهنمایی‌ورانندگی و در منظر دوربینهای ثبت سرعت مرتکب رفتار منافی قانون می‌شود؟! به‌یقین بسیاری از افراد از ارتکاب اعمال مخالف قانون خودداری می‌نمایند، ولی سؤال اساسی اینجاست چرا ما انسانها خود را در برابر خدای قهار و آگاهی که همواره آگاه و ناظر بر اعمال ماست بی‌توجهی می‌نماییم. « إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ؛[فجر/14] هرآینه پروردگارت در کمینگاه است».
جاده زندگی
بی‌شک وجود ترمز در هر ماشین و وسیله‌ی نقلیه، نقش اساسی و کارساز را بر عهده دارد؛ چراکه بدون آن کنترل و هدایت ماشین در جاده‌های نه‌چندان خطرناک و معمولی نیز کاری بسیار سخت و خطرناک به شمار می‌آید. این در حالی است فقدان این عنصر و ابزار مهم در جاده‌های پرپیچ‌وخم کوهستانی این وسیله ارزشمند را به ارابه‌ای مرگبار و هولناک تبدیل می‌نماید. به‌راستی اگر انسان به‌خوبی بیندیشد و خود را در جاده زندگی به‌درستی بنگرد، زندگی و حیات او بی‌شباهت به رانندگی در یک جاده پرفرازونشیب نیست. ازاین‌رو اگر در مسیر زندگی خود را به اهرمهای بازدارنده و نگه‌دارنده‌ای مجهز نکند، زندگی او همانند رانندگی با ماشینی بدون ترمز در جاده‌هایی خطرناک خواهد بود.
قوی‌ترین اهرمهای بازدارنده در جاده زندگی
1-تفکر و اندیشه سالم و صحیح
یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین اهرمهای بازدارنده در جاده زندگی، استفاده و بهره‌مندی از اندیشه و تفکر است. آموزه‌های اسلامی در رهنمودهای خود تأکید و سفارش فراوانی براین موضوع داشته و همگان را به بهره‌گیری از آن در زندگی تشویق کرده است. آیات و روایات بی‌شماری حاکی از اهمیت و ارزش این عنصر کارآمد در زندگی است. کتاب شریف کافی روایت بسیار زیبا و ارزشمندی را در خصوص اهرم تفکر و اندیشه نقل می‌نماید: به فرموده امام صادق(علیه‌السلام) در کافی فردی نزد رسول خدا(صلی‌الله علیه و اله) آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! توصیه و سفارشی به من نما، آن حضرت سه بار از آن شخص پرسیدند: اگر سفارشی کنم انجام می‌دهی؟ آن شخص در هر سه بار پاسخ داد: آری‌ای رسول خدا! پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه و اله) فرمودند: به تو سفارش می‌کنم که هرگاه خواستی کاری انجام دهی سرانجام آن تدبر نما؛ اگر مایه رشد هدایت بود انجام بده و اگر مایه گمراهی بود از آن بپرهیز.[1] به‌راستی اگر هر انسانی پیش از اعمال و رفتارهای معمول و روزمره‌ی خود، در عاقبت و سرانجام آن می‌اندیشید، از ارتکاب بسیاری از گناهان خودداری می‌کرد. اگر پیش از ارتکاب گناهان زشت و شوم قبل از چشیدن طعم زودگذر گناه به عذاب سخت و هولناک ابدی می‌اندیشید و آیات قرآن کریم را که در خصوص جهنم نازل‌شده است را قدری تأمل می‌کرد، هیچ‌گاه در جاده زندگی گرفتار پرتگاه شقاوت و عصیان نمی‌شود. خدای متعال بارها بابیان آیات عذاب جهنمیان همگان را به اندیشیدن و تفکر کردن در آن زندگی سخت و شوم تشویق کرده است.
ایستگاه تفکر و اندیشه‌ی قرآنی
آیا نباید در آموزه‌های نبوی قدری اندیشه و تأمل کرد؛ چراکه بسیاری از جهنمیان به‌واسطه بی‌توجهی به رسالت انبیاء در جهنم گرفتارشده‌اند، « وَ سیقَ الَّذینَ کَفَرُوا إِلى جَهَنَّمَ زُمَراً حَتَّى إِذا جاؤُها فُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ یَتْلُونَ عَلَیْکُمْ آیاتِ رَبِّکُمْ وَ یُنْذِرُونَکُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا قالُوا بَلى وَ لکِنْ حَقَّتْ کَلِمَهُ الْعَذابِ عَلَى الْکافِرینَ؛[زمر/71] و کسانى که کافر شدند گروه‌گروه به‌سوی جهنّم رانده می‌شوند وقتى به دوزخ می‌رسند، درهاى آن گشوده می‌شود و نگهبانان دوزخ به آنها می‌گویند: «آیا رسولانى از میان شما به سویتان نیامدند که آیات پروردگارتان را براى شما بخوانند و از ملاقات این روز شمارا بر حذر دارند؟!» می‌گویند: «آرى، (پیامبران آمدند و آیات الهى را بر ما خواندند، و ما مخالفت کردیم!) ولى فرمان عذاب الهى بر کافران مسلّم شده است».
یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین اهرمهای بازدارنده در جاده زندگی، استفاده و بهره‌مندی از اندیشه و تفکر است
2-یاد مرگ و معاد در زندگی
یکی دیگر از اهرمهای قوی و بازدارنده در مسیر زندگی بهره‌گیری صحیح از یاد مرگ و قیامت است. زندگی پرهیاهوی مادی و دغدغه‌های نه‌چندان پراهمیت دنیوی به‌راستی همگان را از این واقعیت انکارناپذیر غافل ساخته است، به‌طوری‌که انسانها برای دستیابی به خواسته و امیال خود به هر حیله و گناهی خود را آلوده می‌سازند، تا آنکه به خواسته بی‌ارزش خود نائل آیند، به‌راستی اگر ما انسانها فرشته مرگ را در کمین خود مشاهده می‌کردیم، هیچ‌گاه خود را آلوده‌ی رفتار و کردارهای ناشایست نمی‌کردیم.
در کتاب شریف نهج‌البلاغه امام علی(علیه‌السلام) به‌خوبی از کسانی که یاد مرگ و معاد را در زندگی خود زنده نگه‌داشته‌اند تمجید می‌نماید: «طُوبى لِمَنْ ذَکَرَ الْمَعادَ وَ عَمِلَ لِلْحِسابِ وَ قَنِعَ بِالْکِفافِ وَ رَضِىَ عَنِ اللّهِ؛[2]خوشا به حال کسى که معاد را به یاد آورد، براى روز حساب کار کند و به حدّ کفاف قانع و از خداوند خشنود باشد».
نجات از خواب مرگبار
هرچند راننده وسیله نقلیه شخصی حاذق و توانا و باتجربه در کنترل ماشین خود باشد، هرگاه خستگی خواب بر او مستولی شود باید منتظر واقعه هولناک و خطرناک در مسیر رانندگی باشد، در جاده زندگی نیز غفلت و بی‌توجهی عاملی خطرناک به شمار می‌آید که یاد موت و مرگ می‌تواند افراد را از این حالت خارج نماید، در منابع روایی از امام صادق (علیه‌السلام) ذکر و یاد موت عاملی برای نجات از خواب غفلت و بی‌توجهی معرفی‌شده است، «ذِکـْرُ الْمـَوْتِ یـُمـیـتُ الشَّهـَواتِ فِى النَّفْسِ وَ یَقْلَعُ مَنابِتَ الْغَفْلَهِ وَ یُقَوِّى الْقَلْبَ بِمَواعِدِ اللّهِ وَ یُرِقُّ الطَّبْعَ وَ یَکْسُرُ اَعْلامَ الْهَوى؛[3]یـاد مـرگ شـهـوتـهـا را در نـفـس می‌میراند، ریشه‌های غـفـلت را می‌کند، دل را به وعده‌های خداوند تقویت و طبع را رقیق می‌کند و نشانه‌های هواى نفس را می‌شکند».
3-توجه به حضور خدا در همه حال
بسیاری از ما انسانها حیا می‌کنیم که در حضور کوچک‌ترین شخصی عمل غیراخلاقی و منافی عفتی را مرتکب شویم؛ چراکه برای خود نزد دیگران شخصیت و جایگاه محترم و باارزش قائل هستیم و دوست نمی‌داریم که نزد دیگران شخصی بی‌ارزش و بی‌مبالات جلوه نماییم. ولی بااین‌حال در بسیاری از موارد این از این قاعده چشم‌پوشی می‌نماییم و در برابر خالق هستی مرتکب زشت‌ترین و خطرناک‌ترین گناهان می‌شویم. این در حالی است که خدای متعال بارها خود را شاهد و ناظر بر اعمال بندگان معرفی کرده است. « أَ لَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرى؛[علق/14] آیا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) می‌بیند؟!».
سخن آخر: به‌راستی آیا هیچ راننده‌ای در برابر پلیس راهنمایی‌ورانندگی و در منظر دوربینهای ثبت سرعت مرتکب رفتار منافی قانون می‌شود؟! به‌یقین بسیاری از افراد از ارتکاب اعمال مخالف قانون خودداری می‌نمایند، ولی سؤال اساسی اینجاست چرا ما انسانها خود را در برابر خدای قهار و آگاهی که همواره آگاه و ناظر بر اعمال ماست بی‌توجهی می‌نماییم. « إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ؛[فجر/14] هرآینه پروردگارت در کمینگاه است»
پی‌نوشتها:
[1]. الکافی (ط – الإسلامیه): ج8 ؛ ص149. « عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِیَّ ص فَقَالَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَوْصِنِی فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَهَلْ أَنْتَ مُسْتَوْصٍ «1» إِنْ أَنَا أَوْصَیْتُکَ حَتَّى قَالَ لَهُ ذَلِکَ ثَلَاثاً وَ فِی کُلِّهَا یَقُولُ لَهُ الرَّجُلُ نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَإِنِّی أُوصِیکَ إِذَا أَنْتَ هَمَمْتَ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ فَإِنْ یَکُ رُشْداً فَامْضِهِ وَ إِنْ یَکُ غَیّاً فَانْتَهِ عَنْهُ».
[2]. نهج البلاغه (للصبحی صالح): ص476.
[3]. بحار الأنوا: ج6، ص133.
منبع: تبیان