قوانین ساخت‌وساز
قوانین ساخت‌وساز
قوانین ساخت‌وساز
از لوازم زندگی اجتماعی، وجود نظم و انضباط اجتماعی است. از آثار نظم و انضباط اجتماعی، ایجاد الزاماتی در حوزه‌های مختلف زندگی ازجمله در حوزه شهرسازی و ساخت‌وساز است. در کشور ما، از همان ابتدای وضع قوانین و مقررات، به این موضوع توجه شد و در سالهای گذشته هم بر لزوم رعایت اصول ایمنی، بهداشتی و شهرسازی در ساخت واحدهای ساختمانی و هم بر لزوم وجود طرحهای مصوب شهری که در مقام طراحی ساختار کلان‌شهر وضع می‌شوند، تأکید شده است. در این زمینه، ماده ۱۰۰ قانون شهرداری و تبصره‌های آن از جایگاه و اهمیت والایی برخوردار است و اکنون مهم‌ترین ابزار قانونی برای کنترل، پیش‌گیری و برخورد با تخلفات ساختمانی محسوب می‌شود.
ماهیت تخلفات کیفری ساختمان
برای کسانی که بدون پروانه شهرداری و نقشه تصویب‌شده اقدام به احداث ساختمان مشرف‌به معابر و خیابان کنند، مجازات حبس از ۷ تا ۱۰ روز و جزای نقدی در نظر گرفته می‌شود.
بنای فاقد پروانه
به هرگونه ساخت‌وسازی که فاقد مجوز کتبی از شهرداری باشد بنای فاقد پروانه گفته می‌شود. اگر مراحل صدور پروانه و پرداخت عوارض نیز توسط مؤدی انجام‌گرفته باشد اما پروانه اخذ نکرده باشد، بازهم ساختمان فاقد پروانه است. چنان‌چه ساختمان فاقد پلاک ثبتی باشد و در آن ملک اقدام به احداث بنای غیرمجاز شده باشد قابل‌طرح در کمیسیون ماده ۱۰۰ است.
مرجع رسیدگی به تخلفهای ساختمانی
کمیسیون رسیدگی به تخلفات مرکب از نماینده وزارت کشور (با انتخاب وزیر کشور) و یکی از قضات دادگستری و یکی از اعضای شورای شهر (با انتخاب شورای شهر). هرگاه تأسیسات و بناهایی برخلاف اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی مندرج در پروانه ساخته شود، به تقاضای شهرداری موضوع در کمیسیون مطرح می‌شود. کمیسیون پس از وصول پرونده، به ذی‌نفع اعلام می‌کند که ظرف ده روز توضیحات خود را به‌طور کتبی ارسال کند. پس از انقضای مدت مذکور کمیسیون مکلف است موضوع را با حضور نماینده شهرداری که بدون حق رأی برای ادای توضیح شرکت می‌کند، ظرف مدت یک ماه تصمیم مقتضی برحسب مورد اتخاذ کند.
در مواردی که شهرداری از ادامه ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری می‌کند مکلف است حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ جلوگیری، موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح کند، در غیر این صورت کمیسیون به تقاضای ذی‌نفع رسیدگی خواهد کرد. درصورتی‌که تصمیم کمیسیون به قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد مهلت مناسبی که نباید از دو ماه تجاوز کند تعیین می‌کند. مراجعی که تاکنون این‌گونه تخلفات را مورد رسیدگی قراردادند، هیچ‌گاه مراجع حقوقی صرف نبوده‌اند.
تجاوز به معابر شهر و رعایت نکردن اصول فنی
در مورد تجاوز به معابر شهری مالکان موظف‌اند هنگام نوسازی بر اساس پروانه ساختمان و طرحهای مصوب برهای اصلاحی را رعایت کنند. درصورتی‌که برخلاف پروانه یا بدون پروانه تجاوزی در این مورد انجام گیرد، شهرداری مکلف است از ادامه عملیات جلوگیری و پرونده را به کمیسیون ارسال کند.
تخلف اضافه بنا، در منطقه مسکونی و تجاری
در مورد اضافه بنا زاید موارد زیر قابل‌اجراست:
در صورت ضروری نبودن قلع، می‌توان رأی به اخذ جریمه داد.
شهرداری مکلف است بر اساس آن نسبت به وصول جریمه اقدام کند.
اگر ذی‌نفع از پرداخت جریمه خودداری کند شهرداری باید پرونده را به کمیسیون ارجاع دهد.
در این صورت صدور رأی تخریب تقاضا می‌شود.
کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رأی تخریب اقدام خواهد کرد.
تخلف مهندس ناظر
مهندس ناظر ساختمان مکلف‌اند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسؤولیت آنها احداث می‌شود ازلحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبه فنی ضمیمه آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فنی را گواهی کنند. هرگاه مهندس ناظر برخلاف واقع گواهی کند یا تخلف را به‌موقع به شهرداری اعلام نکند و موضوع منتهی به صدور رأی به جریمه یا تخریب ساختمان شود، شهرداری مکلف است مراتب را به سازمان نظام‌مهندسی ساختمانی منعکس کند.
تخلف تراکم ساختمانی
در تخلف تراکم اضافی، شهرداری بعد از اخذ جریمه باید گواهی پایان ساخت را صادر کند. در صورت تخریب و تجدید استفاده از تراکم اضافه در ساخت مجدد قابل‌قبول نیست.
مرجع رسیدگی به اعتراض اشخاص
هرگاه شهرداری یا مالک یا قایم‌مقام او از تاریخ ابلاغ رأی ظرف ۱۰ روز نسبت به آن رأی اعتراض کند، مرجع رسیدگی به این کمیسیون دیگر ماده ۱۰۰ خواهد بود که اعضای آن غیر از افرادی هستند که در صدور رأی قبلی شرکت داشته‌اند.منبع: کلینیک حقوقی ایران