قواعد حاکم بر قرارداد مأموریت و بورس تحصیلی

پدیدآور: فاطمه لشکری

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: سیدمحمدمهدی قبولی درافشان

دانشگاه: دانشگاه فردوسی مشهد

تاریخ دفاع: 1395

چکیده

وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای ارتقاء جامعه علمی کشور همه ساله اقدام به اعزام دانشجویان و اعضاء خود به دورههای مأموریت آموزشی و بورس تحصیلی می‌نمایند. بورسهای تحصیلی و مأموریتهای آموزشی به موجب انعقاد قراردادی میان شخص ذینفع و وزارتخانه یا موسسه موردنظر صورت می‌گیرد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی در پرتو دو اصل مهم «تشریفاتی بودن» و «اصل شفافیت» به تجزیه و تحلیل این قراردادها پرداخته ‌شده است. در مورد تشکیل این قراردادها این نتیجه حاصل شده است که هرچند ویژگی اداری قراردادهای مأموریت آموزشی و بورس تحصیلی به دلیل چهار خصیصه حضور شخص حقوقی عمومی به عنوان یک طرف قرارداد، لحاظ هدف عمومی در این قراردادها، پیروی از احکام خاصه و رژیم فوق‌العاده نسبت به حقوق خصوصی و همچنین وجود مراجع اختصاصی اداری اولویت و ارجحیت دارد اما شرایط اساسی قراردادها مذکور در ماده 190 قانون مدنی برای انعقاد قراردادهای مورد بحث پژوهش حاضر بایسته است. در مورد آثار ناشی از این‌گونه قراردادها نیز باید گفت اصولاً بر تعهداتی که به نحوی به عهده مأمور و بورسیه قرار دارد، دو اصل مهم «لزوم مباشرت در انجام تعهد» و «لزوم حصول نتیجه» حکم فرماست. همچنین باید توجه داشت ضمانت اجرای تخلف طرفین از تعهدات یکسان نیست، چراکه موسسه در اعمال اختیارات خود به‌طور یک‌جانبه و از قدرت بیشتری برخوردار است درحالی‌که شخص مأمور و بورسیه ناگزیر از مراجعه به مراجع قضایی و شبه قضایی است. در مورد انحلال این قراردادها نیز باید گفت تفاوتی که با انحلال سایر قراردادها به‌صورت ویژه ملاحظه می‌شود از سویی به دلیل اختیارات ویژه‌ای است که موسسه اعطاکننده مأموریت آموزشی و بورس تحصیلی در فسخ قرارداد دارد و مبتنی بر قاعده تقدم منافع عمومی بر منافع خصوصی و منبعث از فکر حاکمیت دولت در اداره امور عمومی است. از سوی دیگر انحلال قرارداد به دلیل زوال اهلیت و صلاحیتهای اخلاقی لازم برای شخص مأمور و بورسیه در اثناء مدت مأموریت و بورس تحصیلی است. چراکه همان‌گونه که برای انعقاد قرارداد داشتن اهلیت و صلاحیتهای اخلاقی ضروری است برای استمرار مأموریت و بورس نیز چنین مواردی لازم است.

کلیدواژگان: مأموریت آموزشی، حاکمیت دولت، لزوم حصول نتیجه، مباشرت در انجام تعهد

منبع: سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران