قلمرو حجیت اقرار در قانون مجازات اسلامی (مصوّب 1392)

قلمرو حجیت اقرار در قانون مجازات اسلامی (مصوّب 1392)

نویسنده: مجتبی جعفری

چکیده

اقرار در فقه و حقوق همواره موردتوجه بوده است. در قانون مجازات اسلامی، قانون‌گذار به‌کرات از اقرار به ارتکاب جرم به‌عنوان یکی از ادله اثبات جرم سخن گفته است. این دلیل در مقایسه با سایر ادله اثبات جرم، هم‌زمان می‌تواند به‌عنوان بهترین و بدترین دلیل شناخته شود. بهترین دلیل است از این جهت که دادرس می‌تواند بر اساس آن و بدون هیچ‌گونه تردیدی راجع به رفتار و مسؤولیت متهم اظهارنظر نماید؛ از این‌رو، در حقوق جزای عرفی، اقرار را به‌عنوان شاه دلیل می‌شناسند. با این همه اقرار می‌تواند بدترین دلیل در بین ادله اثبات جرم باشد. چرا که ممکن است طریق تحصیل آن نامشروع و غیرقانونی بوده باشد. چنان‌که بعید نیست اقرار صورت گرفته، متضمن شرایط لازم برای سلامت آن نباشد، یا مثلاً در اثر تهدید و شکنجه حاصل‌شده باشد. طبیعتاً اقراری که بدون رعایت شرایط موردنظر قانون‌گذار و شارع مقدّس صورت گرفته باشد در فرآیند کیفری پذیرفته نیست، امّا در مقابل، چنان‌چه اقرار متضمّن تمامی شرایط مدنظر قانون‌گذار باشد، آثاری را به دنبال خواهد داشت که در فرآیند کیفری حایز اهمیت است. در این مقاله، با بررسی شرایط لازم برای صحت اقرار بر اساس قانون مجازات اسلامی سعی کرده‌ایم آثار مترتب بر اقرار صحیح را موردمطالعه قرار دهیم.

کلیدواژگان: اقرار، شرایط اقرار، آثار اقرار

مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی دوره 8 شماره 15 پاییز و زمستان 1395