قضا زدایی پلیسی در قبال اطفال و نوجوانان بزهکار مطالعه تطبیقی نیوزیلند کانادا و ایران

قضا زدایی پلیسی در قبال اطفال و نوجوانان بزهکار مطالعه تطبیقی نیوزیلند کانادا و ایران

نویسندگان: حسنعلی مؤذن زادگان، غلامحسین کوشکی،‌ محمد بارانی، حسین یاراحمدی

چکیده

زمینه و هدف: امروزه بیش‌تر حقوقدانان بر این نکته اتفاق نظر دارند که ارجاع اطفال و نوجوانان به فرایند رسمی دادرسی کیفری نه تنها منجر به اصلاح رفتار آنان نمی‌شود بلکه در بسیاری از موارد، نتیجه عکس را به دنبال دارد. بر این اساس در بسیاری از کشورها برای جلوگیری از این امر اقدامات اساسی صورت گرفته است. این پژوهش قصد دارد سیاست اجرایی پلیس در قضا زدایی از بزهکاری اطفال را در ایران با دو کشور کانادا و نیوزیلند مقایسه نماید.

روش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه اجرا، اسنادی است. پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، منابع اینترنتی، مقاله‌ها، پژوهشهای لاتین و فارسی و مطالعه اسناد بین‌المللی مرتبط با حقوق اطفال و نوجوانان انجام‌شده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش‌برداری است و در این راستا اسناد بین‌المللی و قوانین موضوعه کشورهای کانادا، نیوزیلند و ایران مورد تحلیل قرارگرفته است.

یافته‌ها و نتایج: نتایج نشان داد کشور نیوزیلند ضمن تدوین قانون کودکان، نوجوانان و خانواده‌هایشان از طریق پیش‌بینی ساختار جداگانه‌ای برای پلیس، به وسیله سامانه‌های هشدار دهی و برگزاری جلسه‌های گروهی خانوادگی، به پلیس اطفال اختیار داده تا از ورود اطفال و نوجوانان به حوزه فرایند رسمی دادرسی جلوگیری کند. کانادا نیز با وضع قانون عدالت کیفری جوانان «YCJA» و با ایجاد ساختارهای جدید در سازمان پلیس، مانند مرکز پلیس جوانان، مؤسسه‌های مردم‌نهاد، هماهنگ‌کننده دادرسی و مددکاری اجتماعی، به پلیس ویژه اطفال اختیار داده تا از ورود اطفال و نوجوانان به فرایند رسمی دادرسی جلوگیری کند. در قوانین ایران باوجود تأکید ماده 31 قانون آیین دادرسی کیفری، مبنی بر تأسیس پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، اختیار قضا زدایی توسط پلیس، مغفول مانده است.

کلیدواژگان: اطفال، نوجوانان، سیاست جنایی اجرایی، قضا زدایی، پلیس ویژه اطفال و نوجوانان

فصلنامه پژوهشهای دانش انتظامی، سال هجدهم، شماره 3 (پیاپی 72)، پاییز 1395