قاعده‌ی آمره: مفهوم، ماهیت و چالش احراز
قاعده‌ی آمره: مفهوم، ماهیت و چالش احراز
قاعده‌ی آمره: مفهوم، ماهیت و چالش احراز
نویسنده: وحید هدایتی
چکیده
یک وفاق عام درباره‌ی وجود رشته‌ای از اصول قانونی بین‌المللی وجود دارد. به‌علاوه، عموم حقوقدانان بین‌المللی موافقت دارند که بعضی از اصول، جایگاه ویژه‌ای تحت عنوان قواعد آمره را یافته‌اند. با این اوصاف در جامعه‌ی بین‌المللی مخالفتهایی وجود دارد که چگونه می‌توان تولّد و قدرت اجرایی یافتن یک قاعده‌ی آمره را مشخص کرد یا اینکه تا چه حدی چنین قاعدهای ممکن است بر روی نظامهای حقوقی تأثیر داشته باشد یا اینکه در صورت به وجود آمدن اختلاف در مورد وجود و گستره‌ی چنین قاعدهای، چه راه‌حلهای حقوقی و قضاییِ بین‌المللی دراین خصوص وجود دارد. دراین نوشتار سعی بر آن شده است که به سه سؤال مطروح در بالا پاسخ داده شود. احراز وجود یک قاعده‌ی آمره، در ابتدای امر، باید به محاکم محوّل شود. کارآمدترین راه برای قدرت بخشیدن به یک قاعده‌ی آمره در سطح ملی، این است که دولتها مبادرت به وضع قوانینی نمایند که به‌موجب آنها قواعد آمره به‌طور خودکار در نظم حقوقی ملی‌شان الزام‌آور شده و درواقع، هر قانون مخالف دیگر را نسخ کنند. همچنین، در هرزمانی که اختلافی درباره‌ی یک قاعده‌ی آمره پیش می‌آید، منفعت جامعه‌ی بین‌المللی در مورد حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات باید دولتها را بر آن دارد تا در صورت امکان، صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را دراین خصوص بپذیرند.
واژگان کلیدی: حقوق بین‌الملل، قاعده‌ی آمره، قاعده‌ی تخطی ناپذیر، احراز قاعده، راه‌حلهای قضایی
فصلنامه اندیشمندان حقوق، سال چهارم، شماره 9، تابستان 95