شناسایی و دستگیری عامل سوء استفاده از سایت های معتبر تبلیغاتی
شناسایی و دستگیری عامل سوء استفاده از سایت های معتبر تبلیغاتی
شناسایی و دستگیری عامل سوء استفاده از سایت های معتبر تبلیغاتی
رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فرماندهی انتظامی استان گیلان از شناسایی و دستگیری عامل سوءاستفاده از سایتهای معتبر تبلیغاتی در رشت خبر داد.
رئیس پلیس فتای گیلان گفت: پیگیری پرونده‌ای از حوزه قضایی لشت نشاء از توابع شهرستان رشت مبنی بر اینکه فردی با درج آگهی فروش گوشی موبایل زیر قیمت درسایتهای معتبر تبلیغاتی مجاز، مبلغ شش میلیون ریال از یک شهروند کلاه‌برداری کرده، در دستور کار پلیس فتا قرار گرفت.
وی افزود: با تحقیقات از شاکی پرونده و پی‌جوییهای فنی و پلیسی، کارآگاهان پلیس فتا موفق شدند عامل سوءاستفاده از سایتهای معتبر تبلیغاتی مجاز را که مردی 22 ساله، اهل و ساکن رشت بود، شناسایی و با هماهنگی مقام قضایی او را در رشت دستگیر کردند.
سرهنگ محمدخانی اظهار داشت: با توجه به دلایل دیجیتال کشف‌شده، متهم به‌صراحت به بزه انتسابی و اینکه با درج آگهی فروش گوشیهای موبایل زیر قیمت درسایتهای معتبر تبلیغاتی مجاز، کلاه‌برداری کرده، اعتراف کرد.
رئیس پلیس فتا گیلان با معرفی سایت اینترنتی پلیس فتا به آدرس www.Cyberpolice.ir و ایمیل این پلیس به نشانی Gfata@police.ir، به هم‌وطنان توصیه کرد که پیش از انجام معامله و هر نوع پرداخت، از صحت کالا و خدمات ارائه‌شده اینترنتی به‌صورت حضوری اطمینان یابند. منبع: ایسنا
جرم‌شناسی سایبر
الف – تعریف جرم‌شناسی سایبری (cyber criminology):
با الهام از تعاریف ارائه‌شده از جرم‌شناسی سایبری و تطبیق آن با تعاریفی که تاکنون از جرم‌شناسی ارائه‌شده است می‌توان گفت: (جرم‌شناسی سایبری مطالعه عوامل ایجاد جرم در فضای مجازی و تأثیرات آن بر دنیای حقیقی و راهکارهای پیشگیری از حدوث این‌گونه جرایم است.) مطالعات عینی پرونده‌های جرایم سایبری نشان می‌دهد ایجاد شخصیت مجازی با ذهنیت عدم شناسایی و البته سهولت و گستردگی ارتکاب برخی بزه‌ها در فضای مجازی بستر مناسبی را برای بروز خلأهای شخصیتی و روانی فراهم می‌سازد لذا ما براین باور هستیم که شخصیت واقعی یک بزهکار سایبری را باید در همان شخصیت مجازی وی جستجو کرد به دیگر سخن شخصیت مجازی که بزهکار سایبری از خودساخته است درواقع همان (خود واقعی) اوست که به دلایل مختلف امکان بروز آن در دنیای حقیقی را نداشته است پس بنا به قول پروفسور گاستون استفانی فرانسوی (شناخت شخصیت بزهکار) امر مهمی در مطالعات جرم‌شناسی سایبری است.
ب – شخصیت شناسی بزهکاران سایبری:
واکاوی شخصیت این دست از بزهکاران نشان می‌دهد که آنان به‌نوعی فاقد قدرت انتزاعی بوده و قادر به تصور و تجسم عاقبت رفتار خود نیست تا با مدد آن خودکنترلی در جلوگیری از ارتکاب جرم در فضای مجازی داشته باشند این‌گونه افراد به‌نوعی تحت تأثیر حال هستند و رفتارهای خود را بدون هرگونه محاسبه و اندیشه عمیق انجام می‌دهند به‌عنوان‌مثال در پرونده‌ای بزهکار سایبری صرفاً به خاطر عصبانیت ضمن غیرفعال نمودن دیتابیس سایت دانشگاه اقدام به ایجاد اختلال در سامانه رایانه‌ای نموده و ساعتها هزاران دانشجو را جهت ثبت‌نام و انتخاب واحدهای درسی با مشکل موجه ساخت و در توضیح عمل خود (عصبانیت آنی و عدم توجه به آنچه پیش خواهد آمد) را علت رفتار مجرمانه خود بیان داشت و یا در پرونده دیگری بزهکار سایبری به هنگام برنامه‌نویسی با قطعی موقتی سرویس اینترنتی مواجه شده و براثر عصبانیت آنی مبادرت به هک بالغ‌بر ۱۰ هزار اکانت کاربران آی اس پی مربوطه نمود.
بزهکاران سایبری علی‌رغم توان فنی و هوش بالائی که دارند افرادی ناتوان بوده و با پناه بردن به (غار فضای مجازی) سعی در جبران کاستیها دارند لکن دراین التجاء نیز ناتوان‌اند و در اندک زمانی از پناهگاه ساختگی خود خارج‌شده و به‌اصطلاح دست خود را رو می‌کنند. شاید به مدد همین امر است که نهادهای تعقیب‌کننده جرایم سایبری علی‌رغم پیچیدگی دنیای مجازی در بازه زمانی کوتاهی قادر به شناسایی بزهکاران سایبری هستند.
ج – نگاهی گذرا به برخی جرایم سایبری:
عناوین جرایم سایبری بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۸ به شرح زیر است:
۱- دسترسی غیرمجاز به داده‌های رایانه‌ای یا مخابراتی
۲- شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی
۳- دسترسی غیرمجاز به داده‌های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده یا تحصیل و شنود آن
۴- در دسترس قرار دادن داده‌های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده برای اشخاص فاقد صلاحیت
۵- افشا یا در دسترس قرار دادن داده‌های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه
۶- نقض تدابیر امنیتی سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی به‌قصد دسترسی به داده‌های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده
۷- تغییر غیرمجاز داده‌های قابل استناد یا ایجاد یا واردکردن متقلبانه آنها
۸- تغییر داده‌ها یا علایم موجود در کارتهای حافظه یا قابل‌پردازش در سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا تراشهها یا ایجاد یا واردکردن متقلبانه داده‌ها یا علایم به آنها
۹- حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل‌پردازش نمودن داده‌های دیگری از سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده به‌طور غیرمجاز
۱۰- از کار انداختن یا مختل نمودن سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی به‌طور غیرمجاز
۱۱- ممانعت از دسترسی اشخاص مجاز به داده‌های یا سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی به‌طور غیرمجاز
۱۲- ربودن داده‌های متعلق به دیگری به‌طور غیرمجاز
۱۳- تحصیل مال از طریق سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی به‌طور غیرمجاز
۱۴- انتشار آثار مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده
۱۵- تسهیل دسترسی افراد به محتوای مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده
۱۶- هتک حیثیت از طریق انتشار صوت و فیلم تحریف‌شده دیگری به‌وسیله سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی
۱۷- نشر اکاذیب از طریق سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی به‌قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی
۱۸- ممانعت از پالایش محتوای مجرمانه از سوی ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی
۱۹- استفاده غیرمجاز از پهنای باند بین‌الملل مبتنی بر پروتکل اینترنتی به‌منظور برقراری ارتباطات مخابراتی
۲۰- تولید یا انتشار یا توزیع یا معامله داده‌ها یا نرمافزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به‌منظور ارتکاب جرائم رایانه‌ای به کار میروند.
۲۱- فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر دادهای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‌ها یا سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را فراهم می‌کند.
۲۲- آموزش نحوه ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه‌ای و تخریب و اخلال در داده‌ها یا سیستمهای رایانه‌ای و مخابراتی.
د- علت شناسی جرایم سایبری (cyber criminal etiology):
علل و عوامل بسیاری در شکل‌گیری جرایم سایبری مؤثرند همچون عوامل اقتصادی. فرهنگی. سیاسی. مشکلات روحی و روانی نظیر افسردگی. عصبانیت. حسادت. انتقام‌جوئی. حس تنفر. تفریح و سرگرمی. خودکم‌بینی و حقارت. حس رقابت و… در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌شود.
۱- اقتصادی:
جرایمی نظیر (تحصیل مال به‌طور غیرمجاز از طریق سامانه رایانه‌ای) یا همان کلاه‌برداری نمونه‌ای ازاین‌دست جرایم است که عمدتاً با اهداف اقتصادی به وقوع می‌پیوندد به‌عنوان‌مثال برخی بزهکاران سایبری از طریق فیشینگ به اطلاعات حسابهای بانکی کاربران دسترسی یافته و با وارد نمودن گذرواژه‌ها و دیگر اطلاعات در سامانه‌های مربوطه مبادرت به برداشت وجوه از حساب بانکی افراد می‌کنند.
گفتنی است در موارد بسیاری ارتکاب جرایم رایانه‌ای که به‌حسب ظاهر اقتصادی نیست باانگیزه‌های اقتصادی شکل می‌گیرد و بالعکس برخی جرایم سایبری به‌ظاهر اقتصادی باانگیزه‌های غیراقتصادی ارتکاب می‌یابد به‌عنوان‌مثال در پرونده‌ای فرد پس از نفوذ به سیستم رایانه‌ای قربانی خود و تحصیل اسناد و مدارک شخصی وی اقدام به اخاذی از وی نمود و بالعکس در پرونده‌ای دیگر متهم صرفاً باهدف ابراز توانائی خود در هک مبادرت به نفوذ به‌حساب بانکی یکی از مشتریان بانک نموده و مبلغی را برداشت و آن را عیناً به بانک مسترد نموده تا فقدان امنیت شبکه بانکی و توانائی بالای خود دراین زمینه را به رخ بکشد جالب آنکه در بیان علت رفتار مجرمانه خود اعلام نمود ازآنجاکه جویای شغل بودم خواستم توانایی خودم را به دیگران نشان بدهم بلکه زمینه اشتغال برایم فراهم شود!
۲- فرهنگی:
فقر فرهنگی و عدم پایبندی به ارزشهای جامعه و باورهای دینی یکی از عوامل مهم ارتکاب برخی بزه‌ها در محیط سایبر است.
پیش‌ازاین نیز اشاره شد که با خلق دنیای مجازی موانع بسیاری از بین رفته و ارتکاب جرایم تسهیل گردیده است.
فضای سایبر شرایطی را به وجود آورده که بزهکاران می‌توانند در مکانهایی غیر از جاهایی که آثار و نتایج اعمال آنها ظاهر می‌شود مرتکب جرم شده و به‌راحتی و با کمترین هزینه و اضطراب، بیشترین خسارات و صدمات را به بار آورده و درعین‌حال ناشناخته باقی بمانند. ارتکاب جرائمی نظیر انتشار آثار مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده و یا تسهیل دسترسی افراد به محتوای مبتذل و مستهجن نمونه‌ای از جرایم سایبری است که عدم توجه به اصول اخلاقی و ارزشهای جامعه موجد آن است. ایجاد سایتهای غیراخلاقی و ترویج بی‌بندوباریهای جنسی و روابط ناسالم دختران و پسران در قالب سایتهای دوست‌یابی. سایتهای پخش فیلمهای غیراخلاقی به‌صورت آنلاین و … از مصادیق این جرایم می‌باشند.
۳- مشکلات روحی و روانی:
بخش عمده‌ای از جرایم رایانه‌ای ارتکاب یافته در کشور عزیزمان بر خواسته از مشکلات روحی و روانی بزهکاران فضای مجازی است. مردی صرفاً به جهت اختلاف با همسرش و با قصد انتقام‌گیری از وی اقدام به انتشار عکسها و فیلمهای خصوصی همسر خود در سایتهای اینترنتی نمود.
خانمی صرفاً باهدف انتقام‌گیری از همسرش که مبادرت به ازدواج مجدد نموده است اقدام به انتشار عکسهای بدون حجاب خود در سایتهای اینترنتی نمود در پرونده دیگری مردی از روی حسادت اقدام به نصب نرم‌افزار شنود بر سیستم رایانه‌ای خانمی نموده و سپس متن چتهای خصوصی وی را دریافت و برای سایرین ارسال می‌نمود.
در پرونده‌های متعدد دیگر افراد با ایجاد صفحات جعلی در سایتهای اجتماعی اقدام به آبروریزی و هتاکی به قربانیان خود می‌نمایند…
مصادیق این بخش از علل ارتکاب جرایم سایبری بسیار گسترده‌تر از سایر علل و عوامل است که مطالعات جرم‌شناسی دراین حیطه را می‌طلبد.
ه – بزه دیدگان جرایم سایبری:
قربانیان جرایم سایبری درواقع قربانیان پیشرفت فنّاوری (victimation as aby prodact of science and technology) هستند اما نکته قابل‌توجه دراین‌بین آن است که بسیاری از بزه دیدگان جرایم سایبری استعدادی قابل‌توجه برای قربانی شدن (victimation) بروز می‌دهند و به‌راحتی طعمه بزهکاران سایبری می‌شوند برخی کلاه‌برداریهای اینترنتی ناشی از کسب اطلاعات به روشهای بسیار ساده و سوءاستفاده از عکسها و اسرار شخصی نمونه‌هایی از این موضوع است ما براین باوریم که قربانی جرم سایبری همیشه بی‌گناه نیست و چه‌بسا خودش ناخواسته آغازگر بزه سایبری است.
ضعف شخصیتی. فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت از داده‌ها و … مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می‌کند.
و – جرم‌شناسی پیشگیرانه در فضای سایبر:
در خاتمه این بحث باید گفت خسارات وارده در اثر جرایم سایبری به‌مراتب گسترده‌تر و جبران‌ناپذیرتر در مقایسه با جرایم سنتی است مطالعه عینی جرایم سایبری گواه این واقعیت است که در بسیاری موارد انواع خسارات مادی و معنوی و روانی (material – moral – psychological) برای قربانی به ارمغان آورده می‌شود از سوی دیگر ماهیت خاص فضای مجازی این اقتضاء را دارد که به‌طورجدی به دنبال پیشگیری قبل از ارتکاب بزه (cyber preventiol) در فضای مجازی باشیم. ارتقاء سطح اطلاعات جامعه نسبت به فضای مجازی و اطلاع‌رسانی درزمینهٔ جرایم سایبری و راه‌های مقابله با آن. ارتقاء سطح باورهای دینی و اخلاقی خصوصاً در بین نوجوانان و جوانان نمونه‌هایی از پیشگیری از شکل‌گیری جرایم در فضای مجازی است. منبع: حقوق گستر