شروط تحقق خسارت مشترک دریایی در مقررات یورک آنتورپ بامطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و ایران

شروط تحقق خسارت مشترک دریایی در مقررات یورک آنتورپ بامطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و ایران

نویسندگان: ام‌البنین رمضان زاده؛ محمد عیسائی تفرشی؛ مرتضی شهبازی نیا

چکیده

در جریان سفر دریایی مسافر، کشتی، بار و کرایه درخطر است و ممکن است به هریک از اینها خساراتی وارد آید. چنانچه خسارات وارد تنها به‌حساب کشتی و آن قسمت از کالا یا سایر اموال روی کشتی که خسارت‌دیده و یا ایجاد هزینه کرده منظور ‌گردد، خسارت خاص و چنانچه در این خصوص، تقسیم یا تسهیم میان سایرین وجود داشته باشد، خسارات مشترک خواهد بود. مطابق قاعده a از مقررات یورک آنتورپ 2004 که با تغییر اندکی از ماده 66 قانون بیمه دریایی انگلستان (مصوب 1906) اقتباس‌شده است، «عمل خسارت مشترک تنها زمانی تحقق می‌یابد که فدا کردن یا هزینه‌های فوق‌العاده عمداً و به‌صورت معقول برای امنیت مشترک و حفظ اموال از مخاطراتی که در یک سفر مشترک دریایی پیش می‌آید انجام‌شده باشد». شروط تحقق خسارت مشترک گاه موجب حدوث اختلافات و در پس آن طرح پرونده‌های متفاوتی گشته که بررسی آنان ضمن این‌که شروط تحقق مذکور در قاعده a را تشریح می‌کند، شروط دیگری را نیز که قاعده a بیانگر آن نیست، تبیین می‌کند. تعریفی که از خسارات مشترک دریایی در ماده 185 قانون دریایی ایران (مصوب 1343) به‌عمل‌آمده با تعریف مذکور در قاعده a کاملاً تطبیق نمی‌کند. در ماده 185 اشاره‌ای به کلمات فدا کردن، مناسب و معقول و سفر دریایی مشترک نشده است؛ حال آن‌که هر‌یک از این کلمات و اصطلاحات در حوزه حقوق خسارات مشترک دارای مفهوم و اهمیت خاص است که لزوم تجدیدنظر در این مقررات را ایجاب می‌کند.

کلیدواژگان: خسارت مشترک دریایی؛ خسارت خاص؛ قواعد یورک آنتورپ 2004

پژوهشهای حقوق تطبیقی؛ دوره 19، شماره 3، پاییز 1394