ساده زیستی در سیره پیامبران

ساده زیستی در سیره پیامبران

سادگی و بی‌پیرایگی فرستادگان الهی، به‌عنوان اصلی اصیل، جلوه‌ای خاص در رفتار، معاشرت و نشست‌وبرخاست آنان دارد. امام علی (ع) از ساده زیستی پیامبران خدا خبر داده است. آن حضرت می‌فرماید: موسی (ع) به خدا عرض کرد: پروردگارا! من به آن‌چه از نیکی به سویم فرستادی نیازمندم. به خدا، موسی جز نانی که آن را بخورد از خدا چیزی نخواست، زیرا وی از سبزی زمین می‌خورد تا آنجا که به دلیل لاغری تن و تکیدگی گوشت بدن، رنگ آن سبزی از پوست شکم او نمایان بود.

و اگر بخواهی از حضرت داوود (ع) بگویم که به دست خود از لیف خرما زنبیل می‌بافت و از بهای آن، گرده‌ای نان جوین تهیه می‌کرد و می‌خورد؛ و اگر بخواهی از عیسی بن مریم (ع) بگویم که سنگ را بالین خود می‌کرد و جامه درشت [و خشن] می‌پوشید و خوراک ناگوار می‌خورد و خورش او گرسنگی بود و چراغش در شب، ماه و پناه گاهش در زمستان، شرق و غرب زمین بود.[1]

پیامبر اسلام (ص) نمونه کامل ساده زیستی است. امام علی (ع) در توصیف آن حضرت می‌فرماید: برای تو کافی است که رسول خدا (ص) را اطاعت نمایی تا راهنمای خوبی برای تو در شناخت بدیها و عیبهای دنیا و بسیاری خواری و زشتیهای آن باشد، چه این‌که دل‌بستگیهای آن از او گرفته‌شده و برای غیر او گسترده شده است؛ از نوش آن نخورد و از زیورهایش بهره نبرد.[2]

آن حضرت در ادامه می‌فرماید: پیامبر (ص) روی زمین غذا می‌خورد و همچون بندگان می‌نشست و به دست خود کفشش را پینه می‌زد و جامه خود را وصله می‌کرد و بر الاغ بی پالان سوار می‌شد و دیگری را در کنار خود سوار می‌کرد.[3]

رسول خدا (ص) از سیره پادشاهان و نوع نشست‌وبرخاست و رفت‌وآمد و تشریفات آنها سخت بیزار بود. مردی نزد پیامبر آمد تا با وی سخن گوید، اما چون پیامبر (ص) را دید، دست‌پاچه شد و به لرزه افتاد. حضرت به او فرمود: راحت باش، من که پادشاه نیستم، من فرزند همان زنم که گوشت خشکیده می‌خورد.[4]

امام علی (ع) و ساده زیستی

حضرت علی (ع) و فرزندانش، پاسداران سیره نبوی بودند و در ساده زیستی از آن بزرگوار پیروی می‌کردند. آن حضرت می‌فرماید: به خدا سوگند، این جامه پشمین خود را آن‌قدر وصله کرده‌ام که از وصله کننده آن شرم دارم.[5]

امام صادق (ع) از پدر بزرگوارش روایت کرده که فرمود: علی (ع) در کوفه به مردم نان و گوشت می‌خوراند و خود طعامی جداگانه داشت. بعضی گفتند: کاش می‌دیدیم که خوراک امیر مؤمنان چیست؟ پس عده‌ای به‌طور سرزده به حضور امام رسیدند، غذای او چنین بود: تریدی (خرده‌ای) از نان خشکیده خیسیده به روغن که با خرمای فشرده آمیخته‌شده بود و آن خرما را از مدینه برای وی می‌آوردند.[6]

ابواسحاق سبیعی می‌گوید: یک روز جمعه بر دوش پدرم سوار بودم و امام علی (ع) خطبه می‌خواند. دیدم آن حضرت دست خود را تکان می‌دهد، گویا با آستین پیراهنش خود را باد می‌زند. به پدرم گفتم: آیا امیر مؤمنان گرمش است؟ گفت: او گرما و سرما را چیزی به‌حساب نمی‌آورد، بلکه پیراهنش را شسته و چون پیراهنی جز آن نداشته، آن را مرطوب به تن کرده است و چنین می‌کند تا خشک شود.[7]

کدام زمام داری را می‌توان مانند امام علی (ع) یافت که خوراک و پوشاکش چون ضعیف‌ترین مردم باشد و از این سیره نیکو تا لحظه وداع از این دنیا دست برندارد.

حضرت زهرا (س) و ساده زیستی

حضرت زهرا (س) نیز شاگرد مدرسه پیامبر (ص) و الگوی ساده زیستی است. وقتی سلمان فارسی چادر کهنه ایشان را دید که با لیف خرما دوازده جای آن وصله شده بود، متعجب گردید و با گریه چنین گفت: دختران قیصر و کسری در سندس و حریرند و دختر محمد (ص) روپوشی کهنه بر تن دارد که دوازده جای آن وصله شده است. آن حضرت گفت: یا رسول‌الله (ص)! سلمان از لباسم تعجب کرده است، قسم به آن‌که تو را به‌حق مبعوث فرمود، پنج سال است که من و علی جز یک‌پوست گوسفند نداریم که روزها بر روی آن به شترمان علف می‌دهیم و چون شب فرامی‌رسد آن را فرش می‌کنیم و بالش ما از پوستی است که درون آن از لیف خرما پرشده است![8]

امام زمان (عج) و ساده زیستی

سیره آخرین وصی پیامبر (ص) نیز ساده زیستی است. امام صادق (ع) می‌فرماید: «فواللّه ما لباسه الاّ الغلیظ و لا طعامه الاّ الجشب؛ [9] به خدا سوگند، لباس مهدی (عج) جز پوشاکی درشت و خوراک او جز خوراکی سخت نخواهد بود».

[1] . نهج‌البلاغه صبحی صالح، خطبه 160.

[2] . همان.

[3] . همان.

[4] . بحارالانوار، ج 16، ص 229.

[5] . نهج‌البلاغه، خطبه 160.

[6] . الغارات، ج 1، ص 107 و 108.

[7] . همان، ص 98 و 99.

[8] . بحارالانوار، ج 8، ص 303.

[9] . غیبه النعمانی، ص 233.

منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه