ساخت قاعده فقهی کرامت

ساخت قاعده فقهی کرامت

نویسندگان: مجید وزیری، محجوبه عابدی

چکیده

کرامت ذاتی، شرافت و حیثیتی است که تمامی انسانها به جهت انسان بودن به‌طور فطری و یکسان از آن برخوردارند و از نگاه دینی این حق، از بدو خلقت حتی برای جنین انسان هم ثابت است، هدف دراین تحقیق، ساخت قاعده فقهی کرامت است، زیرا یکی از نیازهای فقه اجتماعی و حکومتی همین شیوه خواهد بود، دراین راستا با بررسی و تحلیل مفهوم و مبانی کرامت، ادله‌ی شرعی و دیدگاه علماء می‌توان به این مهم پرداخت، اندیشه‌ی کرامت ذاتی، دارای پشتوانه‌ی عقلی و شرعی است، با مطالب پیش‌گفته قاعده چنین می‌شود «هر انسانی کریم است، مگر دلیلی مانع آن شود؛ یعنی کل انسان کریم الاما خرج بالدلیل». بنا بر اصل کرامت ذاتی، تناسب بین جرم و جزا و هویت و شخصیت افراد امری معقول و منطقی است، هرکس در برابر جرم، مجازات خواهد شد. کرامت ذاتی، مانع تعدد جزاء، برای یک جرم، نه نفی جرم خواهد شد و باکرامت هیچ فضیلت ساختگی و نسب خانوادگی و ریاستی، دخیل در عفو، بخشش و یا مانعی برای اعمال مجازات نخواهد شد. قاعده‌ی فقهی کرامت، آثار و پیامدهایی دارد، ازجمله حفظ کیان، شخصیت و حقوق خاص برای همه‌ی انسانها که هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را سلب کند مثل حق حیات، حق احترام و حرمت، حق دین‌داری، برقراری عدالت، برابری فرصتها، رفاه اقتصادی و تأمین اجتماعی، تناسب جرم و جزاء بدون تحقیر و شکنجه و یا هرگونه ارعاب و سلب حقوق.

کلیدواژگان: انسان، کرامت، حق، فقه، قاعده

فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی؛ سال دوازدهم، شماره 3، تابستان 1395