زندگی‌نامه دکتر احمد متین
زندگی‌نامه دکتر احمد متین
زندگی‌نامه دکتر احمد متین
احمد متین دفتری ملقب به اعتضاد لشکر و متین الدوله (4 بهمن 1275 تهران – 5 تیر 1350 تهران) جوان‌ترین نخست‌وزیر ایران در زمان رضاشاه در 43 سالگی بود. او از استادان حقوق بود و علاوه بر مقام استادی دانشکده حقوق، در عرصه سیاست ایران نیز حضور داشت و به مقام نمایندگی مجلس شورای ملی و مجلس سنا و وزارت دادگستری و نخست‌وزیری رسید.
دکتر احمد متین دفتری، فرزند میرزا محمود خان اعتضاد لشکر (عین‌الممالک) بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه آلمانیهای تهران به پایان رساند. بعد از مدرسه عالی حقوق، لیسانس گرفت و برای ادامه تحصیل به سوییس رفت. در دانشکده حقوق شهر لوزان، با ارائه پایان‌نامه دکترای خود تحت عنوان «کلید استقلال اقتصادی، الغای کاپیتولاسیون در ایران» موفق به دریافت درجه دکترای حقوق شد. بین سالهای 10 – 1308 (ش) در دادگاههای فرانسه، سوییس و آلمان به کارآموزی و وکالت پرداخت. در سال 1306 (ش) پس از گشایش دادگستری نوین به استخدام رسمی دادگستری درآمد و تا سال 1318 (ش) به ترتیب مدیر، معاون کفیل و عاقبت وزیر دادگستری شد. در خلال فعالیتهای قضایی خود، قوانین مهمی را برای تسهیل در کارها و امور قضایی دادگاههای کشور، تدوین کرد که اهم آنها عبارت‌اند از: قانون تشکیلات دادگستری، قانون استخدام قضات، جلد دوم و سوم قانون مدنی، قانون آیین دادرسی مدنی، قانون امور حسبی، لایحه قانون کیفر و آیین دادرسی کیفری، قانون اجرای احکام و قانون تعدیل مال‌الاجاره. در سال 1312 (ش) پس از یک دوره کوتاه که تدریس نمی‌کرد، در مدارس نظام، مدرسه صنعتی، مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی و سرانجام دانشکده حقوق دانشگاه تهران به‌عنوان استاد ثابت به تدریس مشغول شد و تا زمان بازنشستگی در سال 48- 1347 (ش) به این کار ادامه داد. درس اصلی او در آغاز تدریس، رویه قضایی بود، اما بعدها درس مشهور آیین دادرسی مدنی (اصول محاکمات حقوقی) را که خود بانی و تدوین‌کننده آن بود، تدریس می‌کرد. بخشی از سمتها و عناوین علمی و قضایی دکتر متین دفتری عبارت‌اند از: دومین وزیر دادگستری نوین (18- 1315 ش)، قاضی دیوان داوری بین‌المللی لاهه (1316 ش)، داور حقوقی و نماینده دولت در جامعه ملل (1930 م)، رئیس هیأت نمایندگی ایران در یازدهمین کنگره بین‌المللی جزایی و ششمین کنفرانس بین‌المللی حقوق جزایی و دومین کنفرانس بین‌المللی حقوق تطبیقی، استاد آکادمی حقوق بین‌المللی لاهه به مدت یک سال (1937 م)، دادرس دیوان داوری لاهه به مدت شش سال از 1939 (م) که پس از پایان این دوره، مجدداً به این سمت انتخاب شد. بعدها وارد وزارت امور خارجه شد و ازآنجا به وزارت دادگستری (در زمان علی‌اکبر داور) منتقل گردید. در زمان وزارت صدرالاشراف معاون وزیر و در زمان نخست‌وزیری محمود جم، وزیر دادگستری شد. در سال 1318 (1939) در اوج قدرت حزب نازی در آلمان به دستور رضاشاه پهلوی یک کابینه جوان به نخست‌وزیری احمد متین دفتری روی کارآمد. سیاست خارجی این کابینه نزدیک شدن به آلمان بود. عملاً نیز روابط تجاری و صنعتی بین ایران و آلمان توسعه یافت. ولی این دوران نه ماه بیشتر طول نکشید و مدتی را در زندان رضاشاه به سر برد. در کابینه احمد قوام وزیر مشاور شد. در سال 1326 نماینده مشکین‌شهر در مجلس شورای ملی و دو سال بعد سناتور انتخابی تهران شد و سالها در کسوت سناتوری باقی ماند و در همین سمت درگذشت. احمد متین دفتری در مقام استاد حقوق بین‌الملل و آیین دادرسی کیفری و مدنی چند کتاب ارزنده هم در رشته حقوق عرضه کرده است. دکتر احمد متین دفتری در تیرماه 1350 (ش) در سن 76 سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکرش در قبرستان حضرت عبدالعظیم (س) در تهران، به خاک سپرده‌شده است. آرامگاه او در باغچه علی جان شاه عبدالعظیم قرار دارد.
آثار تألیفی و تحقیقی دکتر متین؛
محاکمات فوری
آیین دادرسی مدنی
آیین دادرسی کیفری
رساله‌های متعدد درباره‌ی جامعه بین‌المللی و سیاست جزایی و سازمان ملل متفق
کلید استقلال اقتصادی ایران الغای کاپیتولاسیون در ایران (به زبان فرانسه) منبع؛ وب‌سایت ویکی‌پدیا