رجوع، انشائی است ایقاعی برای عدول از تصرفات قبلی
رجوع، انشائی است ایقاعی برای عدول از تصرفات قبلی
رجوع، انشائی است ایقاعی برای عدول از تصرفات قبلی
عنوان: ماهیت رجوع و تمایز آن از مفاهیم مشابه
نویسندگان: حامد خسروی، بیژن حاجی عزیزی، قدرت اله نیازی
چکیده
رجوع، ازجمله نهادهای مهم حقوقی است که در کنار نهادهایی نظیر حق خیار و اختیار فسخ در عقود جایز، به اشخاص اجازه میدهد که بهوسیله آن، تصرفات نخستین خود را نقض و از آنها عدول کنند. رجوع، نقش مهم و پررنگی در تنظیم روابط حقوقی اشخاص در جامعه ایفا میکند. باوجوداین، در نظام حقوقی ایران، چندان موردتوجه واقع نشده و ماهیت آن تا حدودی ناشناخته مانده است و همین امر، موجب طرح سؤالهای مهمی در این زمینه شده است، از جمله: ماهیت حقوقی رجوع چیست؟ تفاوت رجوع با نهادهای حقوقی مشابه نظیر حق خیار در عقود لازم، اختیار فسخ در عقود جایز، اقاله و انفساخ چیست؟ آیا رجوع، حق و قابل اسقاط و نقلوانتقال است، یا حکم بوده و غیر قابل اسقاط و نقلوانتقال می باشد؟
در مورد ماهیت رجوع، میان فقها و حقوقدانان اختلافنظر وجود دارد؛ ولی آنچه از مطالعه و بررسی منابع فقهی و حقوقی و معدود مواد قانون مدنی در این زمینه به دست می آید این است که رجوع، از نظر ماهیت، عملی حقوقی و تحقق آن منوط بهقصد انشا است. رجوع، یکی از مصادیق بارز ایقاعات است و تنها به اراده رجوع کننده واقع می شود و خصوصیات ویژهای دارد که آن را از سایر نهادهای حقوقی مشابه متمایز میکند. همچنین به نظر میرسد که رجوع، از حقوق قائم به شخص میباشد که قابل اسقاط، ولی غیرقابل نقلوانتقال است.
کلیدواژگان: رجوع، حق خیار، فسخ، حق، حکم
مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی شماره 8 پاییز و زمستان 1395