راههای فروبردن خشم
راههای فروبردن خشم
راههای فروبردن خشم
همه بزرگان دین و روانشناسان خشم را کلید همه بدیها معرفی می‌کنند، آنان براین باورند که برای تصمیم‌گیری مناسب و درست باید از قلب زنده و عقل سالم کمک گرفت و ازآنجاکه خشم هم قلب را می‌میراند و هم عقل را از کار می‌اندازد؛ راهی برای خیر باقی نمی‌ماند انسانها را از دامن‌گیر شدن دراین دام بزرگ نفی کرده‌اند. آن‌چنان‌که بقراط حکیم گفته:
من از کشتی طوفانی که در امواج متلاطم دریا دچار شود و در بین لُجّه‌ها و کوههای دریایی گرفتار شود، امیدوارترم از شخصی که آتش غضبش افروخته است و کشتی وجودش گرفتار لُجّه‌های سخت غضب است؛ زیرا کشتی را ملاحان ماهر با حیله‌ها و طرق علمی نجات می‌توانند بدهند، ولی این شخص دراین حال امید و چاره و حیله از او منقطع است؛ زیرا هر حیله‌ای که به خرج‌بری از قبیل نصایح و مواعظ و هرچه با او فروتنی کنی، بر شعله و مایه آن می‌افزاید.
لذا دراین مجال بر آن آمده‌ایم که راههای مقابله باخشم را بر طبق سخنان اهل‌بیت که کلامشان حق و نوری جاوید در دل انسانهاست را بیان کنیم. به امید اینکه مثمر ثمر واقع گردد.
از راههای مقابله باخشم یاد خداوند متعال است. پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) به امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«یَا عَلِیُّ لَا تَغْضَبْ فَإِذَا غَضِبْتَ فَاقْعُدْ وَ تَفَکَّرْ فِی قُدْرَهِ الرَّبِّ عَلَى الْعِبَادِ وَ حِلْمِهِ عَنْهُمْ وَ إِذَا قِیلَ لَکَ اتَّقِ اللَّهَ فَانْبِذْ غَضَبَکَ وَ رَاجِعْ حِلْمَک». (مجلسى، محمدباقر ج 74، ص 67)
ترجمه: ای علی، خشمگین نشو و اگر شدی بنشین و درباره قدرت خدا بر بندگان و گذشت از آنان فکر کن. هرگاه به تو گفته شد از خدا بترس و خشم خود را کنار بگذار، به گذشت و بردباری خودروی آور.
کلینى، آورده:
خداوند متعال خطاب به انبیاء شرط نجات از غضب الهی و نابودی را یاد کردن او به هنگام غضب قرار داده است.
«وْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى بَعْضِ أَنْبِیائِهِ یا ابْنَ آدَمَ اذْکُرْنِی فِی غَضَبِکَ أَذْکُرْکَ فِی غَضَبِی لَا أَمْحَقْکَ فِیمَنْ أَمْحَقُ».
خشم نتیجه تلاش شیطان است و برای در امان ماندن از خشم و غضب، باید به درگاه خدا از شیطان پناه برد.
ازاین‌رو امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«لَوْ قَالَ أَحَدُکُمْ إِذَا غَضِبَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ ذَهَبَ عَنْهُ غَضَبُهُ.»(مجلسى، محمدباقر ج 92، ص 339)؛
ترجمه: هرگاه یکی از شما خشمگین شد بگوید أعوذ بالله من الشیطان الرجیم؛ با این درخواست انسان از شر شیطان مصون می‌ماند.
آن حضرت در دعایی این‌چنین از خداوند درخواست می‌کنند:
«خدایا گناهم را ببخش، خشم قلبم را از بین ببر و مرا از شر شیطان رانده‌شده پناه بده، چراکه هیچ نیرو و توانی جز نیروی خداوند بزرگ نیست.»
«اللَّهُمَّ اغْفِرْ ذَنْبِی وَ أَذْهِبْ غَیظَ قَلْبِی وَ أَجِرْنِی مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیم»
از دیگر راهکارهای مقابله باخشم وضو گرفتن یا غسل کردن با آب سرد است. می‌توان برای اثبات این سخن استناد کرد به حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) که ایشان وضو گرفتن را عامل فرونشاندن خشم برشمرده‌اند.
ایشان می‌فرماید:
«أَنَّ الْغَضَبَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ أَنَّ الشَّیْطَانَ خُلِقَ مِنَ النَّارِ وَ إِنَّمَا یُطْفِئُ النَّارَ الْمَاءُ فَإِذَا غَضِبَ أَحَدُکُمْ فَلْیَتَوَضَّأْ.» (مجلسى، محمدباقر ج 70، ص 272.)
یکی دیگر از راهکارهای مقابله باخشم این است که انسان صحنه بحث را ترک کند تا از شعله‌ور شدن آتش خشمش جلوگیری شود؛ تغییر موقعیتی که انسان در آن قرار دارد از ضررهای فراوانی جلوگیری می‌کند، این راهکار اگر همه خشم را فروننشاند، اما دست‌کم راهی برای به تأخیر انداختن آن است. البته نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که انسان باید با درایت نظر افکندن به تمام جوانب این کار را انجام دهد زیرا گاهی اوقات عدم تدبیر دراین حرکت عاملی برافزایش خشم و عصبانیت در دیگران می‌شود. امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«امْلِکْ حَمِیَّهَ أَنْفِکَ وَ سَوْرَهَ حَدِّکَ وَ سَطْوَهَ یَدِکَ وَ غَرْبَ لِسَانِکَ وَ احْتَرِسْ مِنْ کُلِّ ذَلِکَ بِکَفِّ الْبَادِرَهِ وَ تَأْخِیرِ السَّطْوَهِ حَتَّى یَسْکُنَ غَضَبُکَ فَتَمْلِکَ الِاخْتِیَارَ وَ لَنْ تَحْکُمَ ذَلِکَ مِنْ نَفْسِکَ حَتَّى تُکْثِرَ هُمُومَکَ بِذِکْرِ الْمَعَادِ إِلَى رَبِّکَ.» (شرح بن أبی الحدید بر نهج‌البلاغه، ج 17، ص 113)
ترجمه: به هنگام خشم خویشتن‌دار باش و تندى و سرکشى میار و دست قهر پیش مدار و تیزى زبان بگذار و از این جمله خوددارى کن، با سخن ناسنجیده بر زبان نیاوردن و در قهر تأخیر کردن تا خشمت آرام شود و عنان اختیار به دستت آید و چنین قدرتى بر خود نیابى جز که فراوان به یاد آرى که درراه بازگشت به‌سوی کردگارى.
منبع؛ وب‌سایت تبیان