رأی وحدت رویه شماره 297 مورخ 1395/5/5 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

رأی وحدت رویه شماره 297 مورخ 1395/5/5 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

پرداخت حقوق، رد دیون و مطالبات ایثارگران و خانواده معظم شهدا از طرق دیگر غیر از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی

کلاسه پرونده: 95/505

شماره دادنامه: 297

تاریخ دادنامه: 5/5/1395

موضوع رأی: اعلام تعارض در آراء صادرشده از شعب دیوان عدالت اداری

شاکی: مدیرکل دفتر امور حقوقی بنیاد شهید و امور ایثارگران

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار: مدیرکل دفتر امور حقوقی بنیاد شهید و امور ایثارگران به‌موجب لایحه شماره 5483/850/407 مورخ 28/8/1391 اعلام کرده است که:

به استناد تصویب‌نامه شماره 212320/ت 45112 مورخ 3/11/1390 هیأت محترم وزیران و در اجرای اصل 138 قانون اساسی و بند «ط» ماده‌واحده قانون بودجه سال 1389 همچنین بند (82) قانون بودجه سال 1390 کل کشور مقرر شد که جهت جلوگیری از مسدود نمودن و برداشت از حسابهای این سازمان که بعضاً موجب بروز اشکال در خدمت‌رسانی به ایثارگران ازجمله عدم پرداخت هزینه‌های درمان جانبازان به علت برداشت آن مرجع محترم از حسابهای درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران، پرداخت مطالبات ایثارگران از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی و یا وجوه حاصل از فروش آنها تأمین گردد. از طرفی شعب محترم 26 و 27 دیوان در پرونده‌های متعدد با خواسته مشابه یعنی پرداخت مطالبات نقدی خانواده‌های شاهد و ایثارگر اقدام به صدور آراء متناقض نموده ازجمله و به‌عنوان نمونه شعبه 26 در پرونده شماره 9109980900035865 موضوع شکایت خانم مولود گودینی با صدور دادنامه شماره 01984 مورخ 26/6/1391 بدون رعایت قانون بودجه اقدام به محکومیت سازمان به پرداخت نقدی مطالبات نموده درحالی‌که شعبه محترم 27 نیز در پرونده‌های متعدد ازجمله در پرونده شماره 9009980900089660 موضوع شکایت خانم بس گل دیرانلوئی با صدور دادنامه شماره 1302 مورخ 21/5/1391 خواسته شاکیه یعنی پرداخت نقدی مطالبات را غیر وارد تشخیص و دعوی ایشان را رد نموده است. لذا به استناد ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری [ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392] تقاضای طرح موضوع در هیأت عمومی دیوان جهت صدور رأی صحیح از آن مرجع محترم مورد استدعاست.

گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به‌قرار زیر است:

الف: شعبه 27 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9009980900089660 با موضوع دادخواست خانم بس گل دیرانلوئی به طرفیت بنیاد شهید و امور ایثارگران و به خواسته پرداخت مطالبات همسر شهید به نرخ روز و نقدی به‌موجب دادنامه شماره 1302 مورخ 21/5/1391 به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

«پرداخت نقدی دیون و مطالبات ایثارگران و خانواده معظم شهدا از محل وجوه حاصل از فروش سهام شرکتهای دولتی امکان‌پذیر خواهد بود و با عنایت به این‌که قبل از فروش سهام شرکتهای دولتی پرداخت نقدی دیون و مطالبات شاکی به استناد قانون مذکور امکان‌پذیر نیست و این‌که قبل از فروش سهام شرکتهای دولتی الزام دستگاه مشتکی‌عنه به پرداخت نقدی دیون و مطالبات شاکی فاقد مجوز قانونی است، لذا با شرایط موصوف شکایت شاکی غیر وارد تشخیص حکم به رد آن صادر و اعلام می‌گردد. رأی دیوان قطعی است».

ب: شعبه 26 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980900035865 با موضوع دادخواست خانم مولود گودینی به طرفیت بنیاد شهید و امور ایثارگران و به خواسته الزام به پرداخت حقوق معوقه و مزایای حالت اشتغال به‌صورت نقدی از زمان استحقاق به‌موجب دادنامه شماره 1984 مورخ 26/6/1391 به شرح ذیل به انشاء رأی مبادرت کرده است:

«شاکی با تقدیم دادخواستی به طرفیت مشتکی‌عنه تقاضای الزام به پرداخت معوقه حقوق و مزایای حالت اشتغال شهید گرامی آقای غلام علی زنگنه را به‌صورت نقدی نموده است. اولاً: با توجه به این‌که شاکیه همسر شهید فوق‌الذکر است و تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران است. ثانیاً: حسب مفاد نامه شماره 3568/570/5309 مورخ 18/4/1391 و لایحه جوابیه مشتکی‌عنه مثبوت به شماره 1789 مورخ 14/6/1391 شاکیه و سایر وراث شهید استحقاق دریافت جمعاً مبلغ 888/729/355 ریال به‌عنوان معوقه حقوق رادارند و پرداخت مطالبات از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی در صورت رضایت طلبکار است بنابراین دفاعیات مشتکی‌عنه بلا وجه تشخیص و مستنداً به ماده 13 و 7 قانون دیوان عدالت اداری حکم به الزام مشتکی‌عنه به پرداخت مبلغ صدرالذکر به‌صورت نقدی در حق وراث شهید صادر و اعلام می‌گردد. رأی دیوان قطعی است».

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 5/5/1395 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً: تعارض در آراء محرز است.

ثانیاً: مطابق جزء ط بند 7 قانون بودجه سال 1389 و بند 82 قانون بودجه سال 1390 کل کشور، دولت موظف شده است بابت حقوق، رد دیون و مطالبات ایثارگران و خانواده معظم شهدا و سایر اشخاص مصرح در این بندها، از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی یا واگذاری آن یا اموال یا از محل وجوه حاصل از محل فروش آنها یا از محل صرفه‌جویی حین اجرای بودجه اقدام کنند. نظر به این‌که طریق پرداخت مطالبات اشخاص مذکور منحصر به فروش سهام شرکتهای دولتی نیست و طرق دیگر نیز به شرح پیش‌گفته در قوانین بودجه پیش‌بینی‌شده بوده است، بنابراین رأی شعبه 26 دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9109970902601984 مورخ 26/6/1391 که بر وارد دانستن شکایت صادرشده است صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

مواد قانونی مرتبط:

ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: هرگاه در موارد مشابه، آراء متعارض از یک یا چند شعبه دیوان صادرشده باشد، رئیس دیوان موظف است به‌محض اطلاع، موضوع را ضمن تهیه و ارائه گزارش در هیأت عمومی دیوان مطرح نماید. هیأت عمومی پس از بررسی و احراز تعارض و اعلام رأی صحیح، نسبت به صدور رأی اقدام می‌نماید. این رأی برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم ‌ الاتباع است. اثر آراء وحدت رویه مذکور نسبت به آینده است و موجب نقض آراء سابق نمی‌شود لکن در مورد احکامی که در هیأت عمومی مطرح و غیر صحیح تشخیص داده‌شده شخص ذی‌نفع ظرف یک ماه از تاریخ درج رأی در روزنامه رسمی حق تجدیدنظرخواهی را دارد. در این ‌ صورت پرونده به شعبه تجدیدنظری که قبلاً در پرونده دخالت نداشته ارجاع می‌شود و شعبه مذکور موظف به رسیدگی و صدور رأی بر طبق رأی مزبور است.

جزء ط بند 7 قانون بودجه سال 1389 کل کشور: دولت موظف است بابت حقوق، رد دیون و مطالبات ایثارگران و خانواده معظم شهدا و تغییرات بعدی آنان و اجرا لایحه خدمات ایثارگران و کارکنان نیروهای مسلح اعم از شاغل و بازنشسته از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی یا واگذاری آن یا از محل وجوه حاصل از فروش آنها و یا از محل صرفه‌جویی حین اجرا بودجه اقدام نماید.

بند 82 قانون بودجه سال 1390 کل کشور: دولت موظف است بابت حقوق، ردّ دیون و مطالبات ایثارگران و خانواده معظم شهدا و کارکنان اعم از شاغل یا بازنشسته و تغییرات بعدی آن و اجرای «لایحه جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران» و «طرح اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی» و «قانون تفسیر ماده (13) قانون حمایت از آزادگان مصوب 1389/12/4» و کلیه احکام مربوط به ایثارگران و خانواده آنان در قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه از محل واگذاری سهام شرکتهای دولتی یا واگذاری آن یا اموال یا از محل وجوه حاصل از فروش آنها و یا از محل صرفه‌جویی حین اجرای بودجه اقدام نماید. واگذاری سهام یا اموال مشروط به رضایت طرف دریافت‌کننده است.

منبع: اختبار