در فرض تعدد عوامل و اسباب و طولی جنایت منتسب به کدام است؟
در فرض تعدد عوامل و اسباب و طولی جنایت منتسب به کدام است؟
در فرض تعدد عوامل و اسباب و طولی جنایت منتسب به کدام است؟
عنوان: احراز رابطه سببیت در فرض مداخله عوامل گوناگون در جنایات و خسارات مالی (با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392)
نویسندگان: هادی رستمی؛ هادی شعبانی کندسری
چکیده
احراز رابطه سببیت میان رفتار مجرمانه یا فعل زیان‌بار و نتیجه ناشی از آن، به‌ویژه در فرض تعدد عوامل و اسباب، یکی از دشوارترین مباحث حقوق کیفری و مسؤولیت مدنی است. این مسأله در حالتی که افراد متعددی در زمان‌های متفاوت (طولی) در وقوع جنایت مداخله می‌کنند و بین رفتار مداخله-کنندگان و نتیجه حاصله (مانند قتل) فاصله زمانی نسبتاً طولانی ایجاد می‌شود، به‌عنوان یک مشکل جدی و گاه یک معضل لاینحل ظاهر می‌گردد. قانون مجازات اسلامی 1392 به‌جای ارائه یک ضابطه روشن و قاطع دراین زمینه، بیشتر کوشیده با در نظر گرفتن حالت‌ها و برخی شرایط خاص راهکارهایی ارائه نماید. براین اساس، در صورت تعدد مباشر به‌صورت عرضی، نتیجه به‌حساب تمام عوامل گذاشته می‌شود و در حالت طولی، ممکن است مباشر اخیر ضامن باشد یا مباشر نخست و یا هردوی آنها. همچنین، در فرض تعدد اسباب به‌صورت عرضی حُکم به‌تساوی مسؤولیت داده‌شده و در صورت دخالت طولی، به‌شرط غیرعمدی جنایت، سبب مقدم در تأثیر ملاک قرارگرفته است. به‌علاوه، در اجتماع سبب و مباشر، بدون اینکه ضابطه مشخصی ارائه گردد، عاملی که خسارت منتسب به اوست، مسؤول شناخته‌شده است.
کلیدواژگان: سببیت؛ سبب؛ مباشر؛ جنایت؛ خسارت
فصلنامه پژوهش حقوق کیفری؛ دوره 4، شماره 15، تابستان 1395