درباره قانون مجازات اسلامی ( قسمت 64)

دسته: دانشجوی حقوق
بدون دیدگاه
چهارشنبه - ۳ خرداد ۱۳۹۶


درباره قانون مجازات اسلامی ( قسمت 64)

 

دکتر حجتالله فتحی

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

هر چند در خصوص زنا با محارم، اقوال برخی از فقها مطلق است ولی به قرینه مثال‌های ذکر شده می‌توان فهمید مقصود از محارم یا ذات محرم، محارم نسبی است نه مطلق محرمیت. مثلاً شیخ صدوق می‌فرماید: «ومن زنى بذات محرم یضرب ضربه بالسیف (أخذت منه ما أخذت)» در این عبارت «ذات محرم» مطلق است و شامل انواع محرمیت که موجب حرمت ابدی ازدواج می‌شود، اعم از محرمیت نسبی، سببی و رضاعی می‌شود ولی تمامی فقهایی که متذکر این مسئله شدند و مثال‌هایی را ذکر کردند، مثال‌هایشان مربوط به محارم نسبی است. همان‌گونه که مثال ذکر شده در روایات باب نیز در خصوص محارم نسبی است. در عبارات مذکور به محرمیت نسبی تصریح شده است که مؤید این معنی است که اطلاق موجود در کلام برخی از فقها منصرف به محارم نسبی است.

در عبارات شیخ مفید، محقق حلی و علامه حلی ذکر مثال برای تبیین مفهوم «ذات محرم» مشهود است.

شیخ مفید در مقنعه می‌فرماید:

هر کس با محرم خویش مانند عمه، خاله، دختر برادر و دختر خواهرش زنا کند، چه محصن باشد و چه محصن نباشد مجازات او قتل است و همینطور هر کس با مادر، دختر و یا خواهرش زنا کند حکم او قتل است. گناه آن بزرگ تر و مجازات او شدیدتر است.

محقق حلی در شرائع الاسلام می‌نگارد: «اما قتل بر کسی واجب می‌شود که با محرم خویش مانند مادر و دختر و مانند آن زنا کند».

علامه حلی نیز در قواعد الأحکام می‌نویسد: « قتل بر کسی واجب می‌شود که با محرم نسبی خویش مانند مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر و دختر خواهر زنا کند».

در عبارات مذکور تمامی مثال‌هایی که برای ذات محرم ذکر شده مربوط به محارم نسبی است و علامه به نسبی بودن محرمیت تصریح کرده است. همچنین بسیاری دیگر از فقهای بزرگ همچون صاحب جواهر و امام خمینی «ره» بر نسبی بودن رابطه تصریح کرده‌اند.

هر چند روایات مربوط به زنا با «ذات محرم» مطلق است ولی این اطلاق به دلایلی مانند انصراف و ضعف سند، مورد حکم غالب فقها قرار نگرفته است.

در مقابل دیدگاه مشهور از ظاهر کلام صاحب مبانی تکمله المنهاج استفاده می‌شود که ایشان زنا با محارم سببی و رضاعی را به طور مطلق ملحق به زنا با محارم نسبی می‌داند و مجازاتش را قتل دانسته است مگر در فرض زنا با زن پدر که معتقد است حد زنا با زن پدر رجم است نه قتل هر چند غیر محصن باشد. ایشان دلیل این امر را اطلاق «ذات محرم» دانسته که شامل انواع محرمیت نسبی، سببی و رضاعی می‌شود. الا اینکه این اطلاق را منصرف از محرمیت‌هایی می‌داند که به عنوان تأدیب و تنبیه وضع شده است. مانند حرمت ابدی ناشی از لعان، طلاق مرتبه نهم و حرمت ابدی ازدواج لاطی با مادر و خواهر ملوط که در لواط مقرر گردیده است.

صاحب درالمنضود این ادله و نقد آن را مفصلاً مورد بحث قرار داده است.


نوشته شده توسط:صادق کاخکی - 11476 مطلب
پرینت اشتراک گذاری در فیسبوک اشتراک گذاری در توییتر اشتراک گذاری در گوگل پلاس
بازدید: ۲۸۹
برچسب ها:
دیدگاه ها

تصویر امنیتی را وارد کنید *