دانشگاههای بزرگ نگران زنگ خطر «صندلیهای خالی»

دانشگاههای بزرگ نگران زنگ خطر «صندلیهای خالی»

توسعه کمی آموزش عالی و کاهش تعداد داوطلبان در سالهای اخیر به نگرانی اصلی سیستم آموزش عالی کشور تبدیل شده است، معضلی که در گذشته بدون آینده‌پژوهی بر اساس نیازهای وقت جامعه توسعه‌یافته و با در نظر نگرفتن برخی ملاحظات، امروز به بحران بزرگ در سیستم آموزش عالی تبدیل شده که اگر این مسأله زودتر علاج نشود تأثیرات منفی بسیاری را نه‌تنها در جامعه علمی، بلکه در پیشرفت کشور بر جای می‌گذارند.

جریان کمی گرایی در آموزش عالی کشور و خالی شدن صندلیهای دانشگاهها اگرچه موضوعی جدید و امروزی نیست و چند سالی است که گریبان گیر سیستم آموزش عالی کشور شده است اما حساسیت این موضوع زمانی بیشتر از گذشته شد که مسؤولان وزارت علوم به‌صورت آماری نگرانی خود را در این زمینه اعلام کردند و به‌صراحت از این مسأله به‌عنوان چالش و بحران سیستم آموزشی عالی کشور نام بردند.

حتی کارشناسان حوزه‌های مختلف از جمله روسای دانشگاههای بزرگ از جنبه‌های مختلف به بررسی و ریشه‌یابی این مسأله پرداختند و «توسعه آموزش عالی بدون توجه به نیازهای معرفتی یا مهارتی کشور و ایجاد مدرک‌گرایی لجام‌گسیخته در جامعه»، «ایجاد نظامها و شاخه‌های فرعی در آموزش عالی و گرفتار شدن این نظامها به مشکلات اقتصادی»، «گسترش کمی نظام آموزشی بدون تأمین کیفیت و توجه جدی به مهارت افزایی برای دانشجویان»، «کم‌رنگ شدن اخلاق علمی در دانشگاهها»، «نبود بازار کار برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی»،‌ «بی‌اعتمادی به جامعه دانشگاهی»، «عدم مأموریت‌گرایی دانشگاهها و نداشتن برنامه مشخص» و غیره را از مهم‌ترین دلایل پدید ْآمدن معضل صندلیهای خالی در دانشگاهها برشمردند.

آینده‌پژوهی در آموزش عالی انجام ندادیم

دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران در این زمینه گفت: هر فعالیتی تابع عرضه و تقاضا است، یعنی مسؤولان دوره‌ای در حوزه آموزش عالی ظرفیتهای پذیرش را بر اساس نیاز روز جامعه ایجاد کردند اما امروز این تقاضا برحسب رشته‌های مورد پذیرش و تعداد نفراتی که متقاضی ورود به دانشگاهها هستند، تغییر کرده است.

وی در ادامه تصریح کرد: ما باید آینده‌پژوهی در خصوص میزان تقاضا در عرصه آموزش عالی را انجام می‌دادیم و پیش‌بینی می‌کردیم که روزی این اتفاق یعنی بحران صندلیهای خالی در دانشگاهها به وجود می‌آید، در همین راستا تحولاتی را نیز در فعالیتهای آموزش عالی صورت می‌دادیم که همچنان بتوانیم تقاضا را حفظ کنیم.

خطر صندلیهای خالی در کمین دانشگاههای بزرگ

رئیس دانشگاه تهران تأکید کرد: با روندی که امروزه در عرصه آموزش عالی پیش می‌رود به نظر می‌رسد اگرچه آموزش دانشگاه تهران در حال حاضر تقریباً صندلی خالی ندارد اما این دانشگاه و سایر دانشگاههای بزرگ کشور این ترس را دارند که با این خطر مواجه شوند.

معضل صندلیهای خالی دانشگاهها چاره‌اندیشی شود

به گفته دکتر نیلی، اگرچه خطر خالی شدن صندلیهای دانشگاهها مختص کشور ما نیست و سایر دانشگاههای معتبر دنیا نیز از این مشکل مبرا نیستند اما این دانشگاهها برنامه‌ها و سیاستهای مدون و کارآمدی در دست دارند که بتوانند از بروز چنین چالشی پیشگیری کنند و باید در کشور ما نیز به‌طورجدی در این زمینه چاره‌اندیشی صورت بگیرد.

مهم‌ترین راهکارهای مبارزه با بحران صندلیهای خالی

رئیس دانشگاه تهران به مهم‌ترین راهکارهای رفع معضل صندلیهای خالی در دانشگاهها اشاره کرد و گفت: «پذیرش دانشجو بر اساس شاخص هیأت علمی در دانشگاهها»، «کاهش پذیرش دانشجو در دانشگاهها یعنی منطقه‌ای کردن پذیرش دانشجو از طریق نوآوری در برنامه‌های آموزشی» و «افزایش جذب دانشجویان خارجی» از جمله راهکارهایی است که با به‌کارگیری آنها می‌توانیم بحران صندلیهای خالی در دانشگاهها که تهدیدی برای سیستم آموزشی کشور است را به حداقل برسانیم.

وی ادامه داد: در آموزش عالی کشور سرمایه‌گذاریهای زیادی صورت گرفته است لذا باید برنامه‌ریزیهایی را داشته باشیم که بر اساس آن بتوانیم این سرمایه‌گذاری را وارد کسب‌وکار و فعالیت جهانی کنیم. مطمئناً چالش صندلی خالی دانشگاهها نیز به این شیوه قابل رفع است.

بی‌توجهی به اقتصاد آموزش عالی

دکتر نیلی با تأکید بر اینکه دانشگاههای خصوصی و پولی بیشتر با معضل صندلیهای خالی مواجه هستند، گفت: مشکل دانشگاههای غیردولتی این است که می‌خواهند با افزایش پذیرش دانشجو مشکلات و مسائل مالی خود را حل کنند، متأسفانه اقتصاد آموزش عالی به‌دقت موردتوجه قرار نگرفته است با توجه به اینکه آموزش یک جنبه اقتصادی دارد اگر نسبت به این مسأله بی‌توجه باشیم هزینه‌ها افزایش می‌یابد درنتیجه ناچار خواهیم شد برای تأمین و جبران هزینه‌های خود ظرفیت پذیرش دانشجو را بدون توجه به کیفیت و ساختارهای آموزشی افزایش دهیم.

رئیس دانشگاه تهران در پایان خاطرنشان کرد: به‌طورکلی اگر دانشگاهها و مراکز علمی بر اساس شاخصها و استاندارهای مشخص اقدام به پذیرش دانشجو کنند بسیاری از مشکلات فعلی آموزش عالی کشور رفع خواهد شد و دانشگاه تهران به‌شدت دنبال این است که شاخصهای مشخصی که برای پذیرش دانشجو وجود دارد را اجرایی و بر اساس آن نیز عمل نماید. منبع: ایسنا