جهاد با نفس و غلبه بر قوای ظاهری وجود
جهاد با نفس و غلبه بر قوای ظاهری وجود
جهاد با نفس و غلبه بر قوای ظاهری وجود (برگرفته از چهل حدیث امام خمینی)
جواد محدثی
امام صادق (ع) نقل میکند:
إنَّ النَّبی (ص) بَعَثَ سریهً فَلمّا رَجعوُا قالَ: مَرحباً بقومٍ قضّوُا الجَهاد الاصغرَ و بَقی علیهم الجهاد الاکبر. فقیل: یا رسولالله ما جهادُ الاکبر؟ قال: جهاد النفس. (کافی، ج 5، ص 12، ح 3) پیغمبر (ص) لشکری را فرستاد، چون برگشتند، فرمود: آفرین بر گروهی که جهاد کوچک را بهجا آوردند و جهاد بزرگتر بر آنان ماند. گفتند: ای پیغمبر خدا! جهاد بزرگتر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس.
انسان اعجوبهای است که دو نشئه و عالم دارد: تشنه ظاهری و دنیوی که بدن اوست و نشئه باطنی و غیبی که از عالمی دیگر است. نفس انسان که از عالم غیب و ملکوت است، مقامات و درجاتی دارد که از جهات مختلف تقسیماتی برای آن ذکر کردهاند و برای هر قسمتی از مقامات و درجات، جنودی رحمانی و عقلانی که او را بهسوی ملکوت اعلا و سعادت دعوت میکند و جنودی شیطانی که به شقاوت فرامیخواند. اگر لشکر رحمانی پیروز شود، انسان سعادتمند میشود و اگر لشکر جهل و شیطان غالب آید، انسان اهل شقاوت میشود.
منزل نخست، نفس و پایینترین مرتبه آن، منزل ملک و ظاهر است که انوار غیبی آن در این بدن محسوس تابیده و قوای ظاهری آن در چشم و گوش و دستوپا و اعضای بدن بسط یافته است. این قوا تحت تصرف نفس است و اگر این قوا تحت سلطه شیطان درآید، لشکر رحمان و سپاه عقل، از مملکت وجود آدمی میکوچد و کشور وجود، قلمرو شیطان میگردد و اگر قوای نفس و وهم، تحت نظام عقل و شرع باشد، سپاه شیطان از مملکت وجود رخت برمیبندد.
پس (مقدمه) جهاد نفس که جهاد اکبر است، غلبه انسان بر قوای ظاهری وجود و بیرون راندن قوای شیطانی از وجود انسان است.