جزییات تازه از سرقت خودروهای شاسی‌بلند با همدستی دو برادر
جزییات تازه از سرقت خودروهای شاسی‌بلند با همدستی دو برادر
جزییات تازه از سرقت خودروهای شاسی‌بلند با همدستی دو برادر
یک ماجرا
جزییات تازه‌ای از پرونده دو برادر که در کمتر از سه دقیقه خودروهای شاسی‌بلند را در شیراز و دیگر شهرهای کشور می‌دزدیدند به دست آمد.
آنها خودروهای مسروقه را در ازای مبلغ ناچیزی به پاکستان می‌فرستادند. تحقیقات پلیس آگاهی در این‌باره از چندی قبل با سرقت چند خودروی شاسی‌بلند در شیراز آغاز شد. این خودروها تویوتا هایلوکس بودند و بررسیها نشان می‌داد که همگی با یک شیوه به سرقت رفته‌اند. ماجرا از این قرار بود که سارق یا سارقان با استفاده از شاه‌کلید، خودروها را از محل پارکشان در خیابان سرقت می‌کردند.
اولین سرنخ
با بررسی تصاویر ضبط‌شده در دوربینهای مداربسته مشخصات برخی خودروها به دست آمد. مأموران پلیس فارس در تحقیقات پیرامون این موضوع دریافتند که سارق یا سارقان به شیوه‌ای ماهرانه اقدام به سرقت خودروهای شاسی‌بلند کرده و این خودروها را در کمتر از سه دقیقه به سرقت برده‌اند. بررسیها نشان می‌داد که خودروهای سرقتی را به سیستان منتقل کرده‌اند.
شناسایی سارقان
افسران آگاهی با بررسی این پرونده پی بردند که چند سال قبل هم متهمی سابقه‌دار با همین ترفند چند خودرو را سرقت و به شهرهای مرزی کشور منتقل کرده بود.
تجزیه‌وتحلیل این اطلاعات نشان داد همان سارق سابقه‌دار در پشت پرده این سرقتها قرار دارد. بررسی سوابق وی حاکی از آن بود که او چندی قبل به اتهام سرقت خودرو با همین شیوه دستگیر و زندانی‌شده و مدتی نیز در زندان بوده اما بعد از آزادی سرقتهایش را از سر گرفته است.
مأموران در ادامه، راهی آخرین آدرسی شدند که از این متهم در سیستم پلیس ثبت‌شده بود اما او آنجا را ترک کرده بود. درحالی‌که تحقیقات در این خصوص ادامه داشت مأموران باخبر شدند که در شهرهای دیگر کشور نیز به همین شیوه سرقت شده است. از این‌رو تحقیقات پیرامون این موضوع متمرکز شد و پلیس توانست سرنخی از مخفیگاه این سارق حرفه‌ای که در کمتر از سه دقیقه خودروهای شاسی‌بلند را می‌دزدید به دست آورد.
مأموران در جریان تحقیقات میدانی خود فهمیدند متهم اخیراً چند خودروی تویوتا به یک شهر مرزی منتقل کرده و به مشتریانی خاص فروخته است.
دستگیری این دو سارق
مأموران پلیس با انجام تحقیقات گسترده و به دستور محمدی دره شوری بازپرس شعبه دهم دادسرای جنایی شیراز توانستند سرنخهایی به دست آورند و این سارق را شناسایی کنند. با شناسایی مخفیگاه سارق، مأموران در یک عملیات گسترده برای دستگیری وی وارد عمل شده و نامبرده را بازداشت کردند.
تحقیق از متهم نشان می‌داد که وی خودروهای شاسی‌بلند را در استانهای مختلف به سرقت برده و سپس به سیستان و در نهایت به پاکستان منتقل کرده است.
با این اطلاعات تحقیقات ادامه یافت تا این‌که کارآگاهان به اطلاعاتی دست یافتند که نشان می‌داد همدست این متهم که برادرش است در منزلی پنهان‌شده است. به این ترتیب، وی نیز در عملیاتی ضربتی دستگیر شد. او در بازجوییها ضمن اعتراف به سرقت دهها دستگاه خودروی شاسی‌بلند گفت: من و برادرم پس از آزادی از زندان تصمیم گرفتیم خودروهای شاسی‌بلند را به سرقت ببریم از این‌رو با شاه‌کلید این کار را انجام می‌دادیم.
وی ادامه داد: سرقت خودروهای شاسی‌بلند دشوار بود از این‌رو برای این کار به زمانی سه‌دقیقه‌ای نیازمند بودیم در این میان پس از سرقت خودروها آنها را به سیستان و بلوچستان منتقل و از آنجا به پاکستان می‌فرستادیم. او درباره چگونگی انتخاب خودروها گفت: در کوچه و خیابانها پرسه می‌زدیم و خودروهایی را که مدت زیادی از زمان پارک شدنشان در کنار خیابان می‌گذشت، انتخاب می‌کردیم و مرحله‌به‌مرحله نقشه را اجرا و خودروها را به شهر مرزی منتقل می‌کردیم.
در جریان رسیدگی به این پرونده سارقان به بیش از 132 سرقت خودرو اعتراف کردند. متهمان در بازداشت به سر می‌برند و تحقیقات برای کشف سایر جرایم احتمالی ادامه دارد.
یک تحلیل
پایگاه خبری پلیس با انتشار یادداشتی از سردار «سعید منتظر المهدی» به بررسی علل و عوامل سرقت پرداخته است.
در این یادداشت آمده است: در چندین پژوهش پیمایشی انجام‌شده در سطح ملی توسط معاونت اجتماعی ناجا نشان داده شد که:
1- سرقت هماره یکی از دغدغه‌های نخستین شهروندان ایرانی، اعم از زن و مرد است و جالب آن‌که مشخص‌شده است که ترس از سرقت اولین بیم و هراس کودکان و نوجوانان است.
2- ترس از دستبرد به اموال تأثیر مستقیم، فوری و شدید بر احساس امنیت شهروندان، از کوچک تا بزرگ بر جای می‌گذارد، بر اساس شواهد آماری متقن، این پدیده حدود 20 درصد از «ناامنی» شهروندان را تبیین می‌نماید یعنی چنان‌چه روزی به کلی این ترس از میان رانده شود، حدود 20 درصد بر احساس امنیت عمومی مردم جامعه افزوده می‌شود.
3- پدیده سرقت تأثیر منفی معناداری بر شأن و منزلت و اقتدار پلیس بر جای می‌گذارد، یعنی با کاهش «نرخ وقوع» پدیده سرقت در جامعه به صورت چشمگیری بر شأن پلیس و اقتداری که آنان برای پلیس قایل‌اند، افزوده می‌شود.
4- اولین مطالبه بیش از دوسوم شهروندان از پلیس، مبارزه فراگیر و اثرگذار با جرم سرقت است.
از این چند یافته مختصر می‌توان نتیجه گرفت که در مداخله با پدیده شایع سرقت، یک ضرورت اساسی و نیاز فوری است.
از آن گذشته به نظر می‌رسد برای مداخله و مقابله با پدیده سرقت می‌بایست عزمی جدی و مشارکت همگان از جمله مردم مدنظر قرار گیرد.
اما مداخله در پدیده سرقت، زمانی اثرگذارتر است که اولاً ماهیت آن پدیده به دقت بازشناخته و ثانیاً اقدامات صورت گرفته، خواه در زمینه پیشگیری و خواه در زمینه مقابله و مداخله، با تدابیر از پیش اندیشیده شده و در چارچوب راهبردهای متقن و بر اساس اصول و روشهای دقیق علمی، به سامان برسند.
به همین سبب، من در این مجال در پی آن هستم تا با یادآوری نکاتی چند، زمینه و بستر ذهنی را برای تحقق این دو الزام یعنی شناخت ماهیت سرقت و روشمند ساختن اقدامات فراهم سازم.
شناخت ماهیت سرقت
سرقت یک واژه عربی است که در زبان فارسی امروزی از آن با مفاهیمی نظیر «دزدی»، «دزدیدن»، «دزدی کردن» و …. یاد می‌شود، از نظر آسیب شناسان منظور از سرقت، برداشتن مال دیگران بدون آگاهی و رضایت آنان است.
حقوقدانان نیز سرقت را ربودن مال دیگری به‌طور پنهانی (ماده 197 قانون مجازات اسلامی) می‌دانند.
برخی حقوقدانان سرقت را به انواع 14 گانه از جمله سرقت توأم با آزار، سرقت مسلحانه و … تقسیم می‌کنند.
نرخ وقوع سرقت
پلیس بین‌الملل در سال 2000 میلادی طی یک بررسی تطبیقی، میزان وقوع سرقت در 93 کشور جهان را بررسی نموده است، در گزارش پلیس بین‌المللی، ایران با وقوع 123 هزار فقره سرقت در ردیف بیست و سوم قرارگرفته است.
در کشورهای مختلف جهان، به ویژه کشورهای توسعه‌یافته‌ای نظیر انگلستان، آمریکا، آلمان، ژاپن و آفریقای جنوبی و فرانسه آمار سرقت در سال 2013 نسبت به سال 2000 حداقل پنج برابر شده است.
این آمار به ویژه در سه سال اخیر و به دنبال بروز بحرانهای شدید اقتصادی، سیری شتابان یافته است، این شیوع فزاینده و آمار رو به رشد بیانگر آن است که سرقت به یک «پدیده اجتماعی» تبدیل‌شده است و لاجرم از میان راندن آن جز با مداخلات اجتماعی میسر نخواهد بود.
علت شناسی سرقت
عوامل سرقت به‌عنوان یک جرم و پدیده انحرافی، همانند جرایم و کجرویهای دیگر، به دودسته تقسیم می‌شود:
1- عوامل زمینه‌ساز (دور) و 2 – عوامل بروز دهنده (نزدیک)
عوامل زمینه‌ساز دور سرقت
عوامل زمینه‌ساز سرقت را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد:
1- عوامل اقتصادی
2- عوامل روان‌شناختی
3- عوامل اجتماعی (جامعه‌شناختی)
4- عوامل زیست‌شناختی
5- عوامل فرهنگی
کارشناسان برای هر یک از پنج رویکرد ذکرشده در بالا، شواهد فراوانی در تأیید ادعای خویش ارائه می‌کنند.
مثلاً حامیان رویکرد اقتصادی نشان داده‌اند که اولاً با بروز بحرانهای اقتصادی برشدت جرم سرقت افزوده می‌شود.
ثانیاً: با افزایش اشتغال از میزان سرقت کاسته می‌شود.
ثالثاً: میزان سرقت در میان طبقات کمتر برخوردار جامعه بیش از طبقات دیگر است.
صاحب‌نظران رویکرد روان‌شناختی نیز نشان داده‌اند که سرقت، همانند هر رفتار و عمل دیگر «آموخته می‌شود»، آنان با انجام مطالعات طولی مختلف نشان داده‌اند که عواملی نظیر «همانندسازی با الگوهای ناهنجار»، «فشار هنجارهای همسالان»، «یادگیری مشاهده‌ای»(از طریق مشاهده الگوهای تلویزیونی) سهم زیادی در سوق دادن افراد جامعه به سوی کجرویهای مختلف، از جمله سرقت
دارند.
اما کارشناسان رویکرد جامعه‌شناختی از عواملی نظیر «نابرابری اقتصادی»، «عدم توزیع عادلانه منابع کمیاب ثروت»، «قدرت و منزلت»، «ساختارهای معیوب نظارتی» و «فقدان کنترل اجتماعی» از جمله مهم‌ترین عوامل دخیل در پدیده سرقت معرفی می‌کنند.
فرهیختگان رویکرد زیست‌شناختی نیز بر نقش «آمادگیهای بیولوژیکی»، «بد کارکردیهای ارگانیکی» و نظایر آن تأکید می‌ورزند.
صاحب‌نظران رویکرد فرهنگی نیز بر نقش برخی هنجارهای «خرده‌فرهنگی»، «کاهش باورهای دینی» و نظایر آن تأکید می‌کنند.
واقعیت آن است که هیچ‌یک از این پنج رویکرد به تنهایی قادر به تبیین کامل پدیده سرقت نیست. چه، در ارتکاب این پدیده همواره بیش از یک عامل نقش و سهم دارند.
به‌عنوان مثال نابرابری و فقر (به‌عنوان یک متغیر اقتصادی) تنها زمانی می‌تواند منجر به گرایش به سرقت شود که اولاً تبدیل به یک انگیزش روانی (مثلاً احساس تبعیض) شود و ثانیاً: ترس از کنترل اجتماعی (به‌عنوان یک عامل جامعه‌شناختی) از میان برود.
عوامل نزدیک سرقت
اما دسته دوم عوامل مؤثر در ظهور و بروز پدیده سرقت (دست یازدیدن فرد کج‌رو به سرقت) «عوامل نزدیک» هستند، مهم‌ترین این عوامل عبارت‌اند از:
1- امکان؛ یعنی جایی که انجام سرقت در آن آسان و احتمال گیر افتادن ضعیف باشد.
2- گمنامی؛ یعنی شرایطی که در آن احتمال شناخته شدن محدود باشد.
3- فرصت؛ یعنی زمان و فرصتی که دستبرد زدن را تسهیل کند.
4- سهولت؛ یعنی شرایطی که با فرصت کمتر بتوان به مال بهتر دست یافت (هزینه- فایده)
5- قبح اندک؛ مالی که دستبرد زدن به آن سرزنش اجتماعی کمتری را در پی داشته باشد احتمال به سرقت رفتنش بیش‌تر است.
6- برانگیختگی؛ افرادی که به سبب مصرف مواد روان‌گردان سطح هوشیاری آنها مختل شده است، شانس بیش‌تری برای دست یازدیدن به سرقت دارند.
سارق کیست؟
تلاشهای نظری زیادی برای معرفی تیپولوژیک سارقان انجام‌شده است، اما تاکنون سنخ شخصیتی ویژه‌ای برای آن معرفی نشده است که بر سر آن اتفاق‌نظر وجود داشته باشد.
باوجوداین، برخی پژوهشها شواهدی در مورد افراد سارق به دست می‌دهد که به شرح ذیل است:
1- اغلب سارقین از تحصیلات پایینی برخوردارند.
2- بسیاری از سارقین متعلق به خانواده‌های ناهنجار است.
3- بسیاری از سارقین حتی در کودکی مبادرت به انجام سرقتهای ریز کرده‌اند.
4- بسیاری از سارقین متعلق به مناطق حاشیه‌ای هستند.
5- احتمال سرقت در بین مهاجرین بیش‌تر است.
6- اغلب سارقین سابقه جرایم دیگری نیز دارند.
7- شیوع اختلالات شخصیتی در بین سارقین بیش از جمعیت عمومی است.
8- میزان سوءاستفاده از مواد میان سارقین بیش از جمعیت عمومی است.
9- میزان محکومیت یکی از اعضای خانواده سارقین بیش از جمعیت عمومی است.
10- میانگین بهره هوشی سارقین کمتر از میانگین جامعه است (گرچه ممکن است در بین سارقین افراد باهوشی هم باشند اما تعداد آنها اندک است) و البته سرعت آنان زیاد می‌باشد.
روشهای مداخله در عوامل نزدیک و جلوگیری از سرقت
نویسنده یادداشت با برشمردن عوامل بروز سرقت راهکارهایی را برای مقابله و کاهش سرقت پیشنهاد داده است که می‌توان با به‌کار بستن آنها تا حدودی از بروز سرقت جلوگیری کرد:
1- تبدیل پدیده سرقت به یک مسأله عام و اجتماعی و درگیر کردن شهروندان در آن از طریق:
شناسایی سارقین و معرفی به پلیس
کنترل محیطهای آسیب‌پذیر
افزایش مراقبت از اموال و ….
افزایش گشت مردمی در محلات
2- شناسنامه‌دار کردن سارقین محلات و کنترل اجتماعی آنها.
3- کنترل مستمر افراد سابقه‌دار و آنهایی که مدتی را در کانون اصلاح و تربیت گذرانده‌اند.
4- افزایش روشنایی معابر
5- افزایش کنترل محیطی (دوربینهای مداربسته)
6- شدت بخشیدن به اقدامات کلانتریها در کنترل حوزه‌های استحفاظی
7- کنترل مستقیم و غیرمستقیم تمام معتادان محلات
8- از میان راندن بی‌نظمیهای فیزیکی در سطح شهر
9- برگزاری مانورهای پلیسی برای مقابله با سرقت
10- انجام عملیات روانی- رسانه‌ای فراگیر
شهروندان می‌توانند با به‌کار بستن پیشنهادات ارائه‌شده در این یادداشت تعطیلات عید را با دغدغه کمتری سپری کنند. منبع: خبر جنوب- پایگاه خبری پلیس