جایگاه حاکمیت قانون در مشروح مذاکرات قانون اساسی ایران (1358)

جایگاه حاکمیت قانون در مشروح مذاکرات قانون اساسی ایران (1358)

پدیدآور: علی دارایی

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: کمال الدی هریسی نژاد

دانشگاه: دانشگاه تبریز

تاریخ دفاع:1395

چکیده

حاکمیت قانون با قانون اساسی در نقطه اصلی و مرکزی مشترک هستند که عبارت است از: تنظیم و تحدید قدرت و ارکان آن و تعیین و تضمین حقوق و آزادیهای انسانی. با توجه به این‌که قانون اساسی کنونی ایران در سال 1385همراه با نهضت مردمی آن دوران بود، بررسی انتقادی و سنجش‌گرایانه جایگاه حاکمیت قانون در چهار جلد مشروح مذاکراتی که به تصویب قانون اساسی منتهی شد، از اهمیت فراوانی برخوردار است. این مهم ماهیت بنیادین و هدف پژوهش حاضر را می‌سازد. در این راستا، بایستی این مسأله بررسی و ارزیابی شود که مفاهیم، اصول و ویژگیهای حاکمیت قانون چه میزان هماهنگ و ناسازگار با آرای مقننان اساسی در مجلس خبرگان قانون اساسی است؟ حاکمیت قانون در دل خویش دارای مفاهیم، مؤلفه‌ها، پیامدها و پارادوکسهایی است. این مفاهیم چندگانه هستند و معانی کلی و خاص خود را دارند که عبارت‌اند از: مفهوم حداقلی، قانون به‌مثابه ارزش، مفهوم شکلی و ماهوی و دولت حقوقی. در تحقیق پیش رو، از این منظر به دیدگاههای قانون‌گذاران اساسی با این مفاهیم پرداخته می‌شود. بدنه اصلی پژوهش حاوی مؤلفه‌های شکلی و ماهوی حاکمیت قانون است که به‌تفصیل با گفته‌های متعدد و متکثر اعضای قوه مؤسس منطبق و بررسی انتقادی می‌شود. پیامدهای حقوقی، سیاسی و اقتصادی حکومت قانون عناوین نظری دیگری در این تحقیق محسوب می‌شوند. در این قسمت، بیانات اعضای مجلس مؤسسان که با این نتایج قابل ارزیابی و تطبیق است، تحلیل خواهند شد. شرایط استثنایی، اعمال حاکمیتی و مفاهیم فرا قانون اساسی سه عنصر این تناقضات هستند. بر این مبنا، پارادوکسهای اخیر با سخنان تقنینگران اساسی که با این تناقضات حاکمیت قانون ارتباط دارند، بررسی می‌شوند. روش این تحقیق بر اساس روشهای بنیادی، اینترنتی و تحلیل انطباقی حاکمیت قانون و نظرات قانون‌گذاران اساسی سامان‌یافته است. در پایان از تحقیق به این نتیجه دست یازیده می‌شود که به علل غلبه وجه سیاسی و انقلابی آن روزگار و استفاده خیلی کم از حقوقدانان متخصص تحقق حاکمیت قانون با تزلزل، کاستی و چالش مواجه شد.

کلیدواژگان: حاکمیت قانون، مشروح مذاکرات، مجلس خبرگان قانون اساسی‌، مؤلفه‌های شکلی و ماهوی حاکمیت قانون

منبع: سایت ایران داک