تناسب مجازات با جرم در نظام قضایب اسلام

تناسب مجازات با جرم در نظام قضایی اسلام

نویسندگان: حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد سلیمی

چکیده

تناسب مجازات و جرم یکی از اصول مسلم حاکم بر تعیین مجازاتها خصوصاً در حقوق کیفری اسلام است. تناسب جرم و مجازات از چنان اهمیتی برخوردار است که ممکن است عدم توجه به آن و اعمال مجازات نامناسب در خصوص مرتکبین برخی از جرایم، نه‌تنها موجبات بازدارندگی مجرم از ارتکاب مجدد آن جرم نشود، بلکه باعث بازدارندگی در سایرین نیز نگردد و موجبات گسترش جرایمی از این مقوله را در پی داشته باشد. در شرع مقدس تقسیم مجازاتها به حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، بدان جهت صورت گرفته است که مجازات هریک از انواع جرایم با آن ناهنجاری و آثار سویی که از آن در جامعه پدیدار شده است، متناسب باشد. دین مبین اسلام در مقام مناسب قرار دادن مجازات با جرم، فقط به تقسیم مجازاتها به حدود، قصاص، دیات و تعزیرات بسنده نکرده، بلکه با لحاظ شرایط زمان و مکان و اوضاع و احوالی که موجب وقوع بزه گردیده، مجازات را مقرر نموده است. بر اساس همین اصل مسلم تناسب مجازات جرم است که می‌بینیم در متون روایی در خصوص هر یک از جرایم تعزیری متناسب با مجازات حدی آن نوع جرم کیفر تعیین‌شده است.

کلیدواژگان: جرم، مجازات، حد، قصاص، تعزیر، مماثله

ماهنامه حقوقی،‌ فرهنگی و اجتماعی دادرسی، شماره 119، مهر و آبان 1395