تعهدات آمریکا و اروپا در قبال برجام، عملی نشد
تعهدات آمریکا و اروپا در قبال برجام، عملی نشد
رئیس‌کل بانک مرکزی خواستار جدیت طرفهای مقابل در اجرای تعهدات مرتبط با برجام در زمینه امور مالی و بانکی شد.
ولی‌الله سیف در کنفرانس «اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی» در لندن، با اشاره به ظرفیتهای اقتصاد ایران گفت: ایران با داشتن موقعیت استثنایی ژئوپولیتیکی، جمعیت 80میلیونی، نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده و یک طبقه کارآفرین، تواناییهای بالقوه‌ای دارد که برای همگان آشکار است؛ اقتصاد این کشور از نعمت ذخایر طبیعی گسترده و منابع نفت و گاز برخوردار است. تولید ناخالص داخلی برمبنای برابری قدرت خرید در رتبه 18 جهان قرارداد و اقتصاد 1.4 تریلیون دلاری ایران از تنوع زیادی برخوردار است و پایه صنعتی داخلی گسترده‌ای دارد.
سیف در خصوص کاهش سهم درآمدهای نفتی در مدیریت اقتصاد ایران طی سالهای اخیر خاطرنشان کرد: اگرچه (طبق گزارش BP) ایران رتبه اول ذخایر نفت و گاز جهان را به خود اختصاص می‌دهد اما متنوع‌سازی اقتصاد باعث شد سهم بخش نفت در تولید ناخالص داخلی کمتر از 15 درصد باشد.
وی با بیان اینکه در شرایط آشفته اقتصادی سال 2013، دولت جدید ایران سیاستهای مناسبی را اتخاذ کرد، افزود: علاوه بر سیاستهای انضباط پولی و مالی و هماهنگی در جهت شرایط پایدار اقتصاد کلان، رفع تنشها در روابط منطقه‌ای و بین‌المللی هم در دستور کار قرار گرفت. با توجه به این اقدامات مناسب، انتظارات به‌زودی بهبود یافت، اعتماد به اقتصاد بازگشت و ثبات حاکم شد. اقدامات پولی و مالی مناسب، انتظارات را بهبود بخشید و روابط بهتر بین‌المللی به‌همراه رفع برخی تحریمها تأثیر سریع و مثبتی بر ثبات بازار ارز داشت.
رئیس شورای پول و اعتبار در مورد ثبات بازار ارز ایران در سالهای 2014 و 15 میلادی با وجود کاهش شدید بهای نفت، خاطرنشان کرد: علی‌رغم ابهامات پیرامون مذاکرات هسته‌ای و کاهش شدید بهای نفت در سال 2014 میلادی، ارزش بازاری دلار تنها 3 درصد افزایش یافت. در سال 2015 نیز درحالی‌که کاهش بهای نفت و درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفتی شدت گرفت، ثبات بازار ارز ادامه یافت و در سال مالی منتهی به مارس 2016، ارزش بازاری دلار فقط 5.2 درصد بالا رفت.
سیف با مروری بر آمار کاهش نرخ تورم، گفت: نرخ تورم از 40.4 درصد در اکتبر 2013 به 11.2 درصد در آوریل 2016 کاهش یافت. علاوه بر این، تورم نقطه‌به‌نقطه از 45.1 درصد در ژوئن 2013 به 7.4 درصد در آوریل 2016 رسید که این موضوع می‌تواند نویدبخش نرخ تک‌رقمی تورم در آینده نزدیک باشد.
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به بهبود شاخصهای رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری، گفت: اقدامات دولت به بهبود محیط اقتصاد کلان انجامید و تمام نشانگرها بر بازگشت رشد و سرمایه‌گذاری دلالت می‌کردند، به‌گونه‌ای که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که در سالهای 2012 و 2013 به ترتیب 23.8 و 6.9 درصد کاهش‌یافته بود در پایان سال مالی منتهی به مارس 2015 به مثبت 3.5 درصد بازگشت. در همان سال مالی، تولید ناخالص داخلی که در هشت فصل پیاپی روند نزولی داشت تا 3 درصد بالا رفت اما چالشهای ناشی از افت بهای نفت در سه ماه آخر همان سال رشد تولید ناخالص داخلی را کاهش داد و باعث شد در سال مالی منتهی به مارس 2016 عملکرد رشد اقتصادی ضعیف‌تر باشد.
وی با تأکید بر دخالت فعالانه بانک مرکزی ایران در بازار بین‌بانکی، تصریح کرد: بانک مرکزی تلاش می‌کند به بازار بین‌بانکی آرامش دهد و تنگناهای اعتباری را مدیریت کند. درنتیجه این فعالیتها، نرخ تأمین منابع در بازار بین‌بانکی در آغاز مارس 2015 به‌تدریج از اوج 29 درصدی به 17 درصد کنونی کاهش یافت.
رئیس‌کل بانک مرکزی در مورد برنامه‌ها و سیاستهای آینده این بانک گفت: به دنبال دستاوردهای مثبت در مهار تورم، اکنون دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و خلق فرصتهای شغلی در اولویت کاری ما قرار می‌گیرند و ما برای تحقق پتانسیلهای اقتصادی، از سرمایه‌گذاری خارجی استقبال می‌کنیم.
به گفته سیف، تجدید حیات بازارهای پولی و مالی، نهایی‌سازی برنامه اصلاحات بخش بانکی و تجدید ساختار بنیادین ترازنامه‌های بانکها ضرورتی آنی دارند و برنامه جامع تجدید ساختار نظام بانکی، توسعه و متنوع‌سازی ابزارهای مالی و بدهی در بازار سرمایه، سازمان‌دهی مجدد و بهبود بدهیهای دولتی به‌همراه تشکیل شرکت مدیریت داراییها اقداماتی هستند که در اصلاحات بخش مالی گنجانده شده‌اند. وی افزود: بانک مرکزی ایران با اجرای صحیح این سیاستها می‌تواند به‌تدریج اجرای سیاست پولی را از چارچوب ابزاری مستقیم به چارچوب بازار محور و سیاست پولی غیرمستقیم تغییر دهد.
رئیس‌کل بانک مرکزی اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز، تقویت توان نظارتی و مقرراتی بانک مرکزی برای اطمینان از بهبود اقدامات مدیریت ریسک در بانکها و تعمیم آن به مؤسسات مالی سایه خارج از پوشش مقرراتی را از دیگر اولویتهای بانک مرکزی عنوان کرد.
وی هدف بانک مرکزی از تقویت بخشهای مقررات و نظارت خود را کسب اطمینان از مناسب بودن مدیریت ریسک و انطباق بانکها با استانداردهای بین‌المللی از جمله حاکمیت شرکتی، گزارش‌دهی مالی، جرائم مالی و الزامات سرمایه و نقدینگی تدوین‌شده توسط کمیته بال دانست.
رئیس شورای پول و اعتبار در خصوص تقویت چارچوبهای مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم گفت: ما اولویت زیادی برای تقویت این بخش قائل هستیم تا بتوانیم بازگشت مجدد نظام بانکی ایران به اقتصاد جهانی را تسهیل کنیم و در این مسیر پس از تصویب قانون مبارزه با پول‌شویی و اجرای مقررات در سالهای گذشته، اخیراً قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم در ایران تصویب شد که مانعی بزرگ از سر راه همکاری بانکهای ایرانی با همتایان خارجی را بر خواهد داشت.
وی در این مورد افزود: ما از صندوق بین‌المللی پول درخواست کردیم ارزیابی خود را بر اساس معیارهای نیروی ویژه اقدام مالی (FATF) انجام دهد و قصد داریم به گروه اوراسیایی مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم بپیوندیم. همچنین ما اخیراً با هیئت FATF دیدار کردیم و برای اولین بار نظام نظارت خود را به‌طور کامل شرح دادیم، بازخوردهای بسیار مثبتی نیز دریافت کردیم و این تلاشها را ادامه می‌دهیم.
موانع آمریکایی برای کار با بانکهای ایران گریبانگیر شرکتهای آمریکایی می‌شود
رئیس‌کل بانک مرکزی، هراس بانکهای تجاری بزرگ اروپا از جریمه‌های آمریکا را علت بی‌رغبتی برای کار با همتایان ایرانی عنوان کرد و گفت: درحالی‌که تمام تحریمهای هسته‌ای ایران برداشته شده‌اند، تحریمهای خارج از حوزه برجام همچنان به‌قوت خود باقی هستند و این امر باعث شده تا بانکهای تجاری بزرگ دنیا به‌خاطر ترس از جریمه‌های ناشی از تخطی ناخواسته از مقررات ایالات‌متحده برای کار با همتایان ایرانی بی‌رغبت باشند.
سیف با تصریح به این نکته که موانع آمریکایی برای کار با بانکهای ایران گریبانگیر شرکتهای آمریکایی می‌شود، گفت: مقررات مالی بیش‌ازحد در اقتصادهای پیشرفته (به اذعان IMF) به‌همراه محدودیت استفاده از دلار آمریکا، موانعی جدی بر سر راه تجارت ایران ــ آمریکا و روابط سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کنند و باعث می‌شود شرکتهای آمریکایی در مقایسه با رقبای اروپایی و آسیایی خود مزایای زیادی را از دست بدهند.
رئیس‌کل بانک مرکزی موارد موجود در دستورالعمل فنی افک را که توسط انجمن بانکداران بریتانیا مطرح شده این‌گونه برشمرد: ارائه یک مجوز عمومی برای شرکتهای غیرآمریکایی برای بهره‌برداری از نرم‌افزار آمریکا، تعمیم حمایتهای ارائه شده به اشخاص آمریکایی تحت مجوز عمومی H به شرکتهای غیر آمریکایی، دستورالعمل قدرتمند افک در مورد انتظارات آن در روابط کارگزاری بانکی و ارائه مجوز عمومی آمریکا برای پرداختهای U-Turn از جمله موارد مبهم برای انجمن بانکداران بریتانیاست.
رئیس شورای پول و اعتبار مشکل دیگر را اتخاذ و اجرای بیش‌ازحد سیاست تحریمها دانست و گفت: این موضوع علاوه بر اینکه صنعت بانکداری را با مشکل مواجه می‌کند بلکه به گفته مقامات خزانه‌داری آمریکا حتی به خود ایالات‌متحده نیز آسیب می‌رساند.
سیف، شاهد موضوع ترس در جامعه بانکداری را به‌نقل قول از فایننشال تایمز این‌گونه مطرح کرد: «آنها از این می‌ترسند که حتی اگر از خزانه‌داری آمریکا اطمینان دریافت کنند، دادستانها و مقررات‌گذاران مستقل آمریکایی ممکن است تفسیر متفاوت و سخت‌گیرانه‌تری از قوانین داشته باشند».
رئیس‌کل بانک مرکزی با تأکید بر لزوم انجام تمام تعهدات توسط طرفهای آمریکایی و اروپایی گفت: اکنون بیش از هر زمان آشکار است که آمریکا و اتحادیه اروپا باید اقدامات مناسبی انجام دهند تا این اطمینان حاصل شود که سرمایه‌گذاری انجام شده در حصول توافق پیرامون پرونده هسته‌ای ایران به هدر نمی‌رود. علاوه بر این، این تعهد اخلاقی احساس می‌شود که باید به فعالان بازار در ایران اطمینان داده شود و ایران باید منافع حاصل از برجام را به‌طور کامل مشاهده کند.
وی افزود: این موضوع در اظهارنظر آقای هاموند وزیر امور خارجه بریتانیا به‌خوبی بیان شده است که می‌گوید: «اکنون ما موظف هستیم که اطمینان دهیم رفع تحریمها مؤثر بوده است» همچنین جان‌کری وزیر امور خارجه آمریکا به‌تازگی در همین ماه طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که بانکهای اروپایی کاملاً آزادند برای ایران حساب باز کنند، به تجارت بپردازند و پول مبادله کنند، موافقت‌نامه‌های تجاری را تسهیل و شروع کنند، تحت پوشش منابع بانکی قرار دهند و وام بدهند و در تمام این موارد کاملاً آزاد و مجاز هستند.
رئیس‌کل بانک مرکزی در پایان از بانکها و بخشهای تجاری خواست با ایران وارد فعالیت اقتصادی شوند و افزود: من عقیده دارم بانکها و بخش تجاری باید دولتها از جمله ایران، بریتانیا، آمریکا و سایرین را تشویق کنند تا تلاش بیشتری برای ایجاد آسایش، زمینه‌سازی برای خدمات پرداخت و پایاپای، تأمین مالی تجارت و سایر خدمات مالی ضروری برای تجارت با ایران به عمل آورند. من همچنین توصیه می‌کنم تمام بانکها با خیالی کاملاً آسوده با بانکهای ایرانی، ارتباطات کاری برقرار کنند. منبع: تسنیم