تعامل یا تناقض عقد صلح با ماده 10 قانون مدنی ایران

پدیدآور: سیاوش رحمان زاده خیاوی

مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد

استاد راهنما: سلمان ولی زاده

دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی

تاریخ دفاع: 1395

چکیده

عقد صلح از جمله معاملاتی است که با دامنه وسیع خود در قرنهای متمادی توانسته است نیازهای گوناگون بشر را پوشش داده و به نوعی حاکمیت اراده افراد را جلوه‌گر سازد. قبل از حاکمیت قانون مدنی و اصل حاکمیت اراده در ماده 10 این قانون، معاملات تنها در قالب یکی از عقود معین منعقد می‌شد و اگر معامله‌ای در قالب یکی از عقود معین جای نمی‌گرفت، عقد صلح عنوان عامی بود که آن را تحت پوشش خود قرار می‌داد و پشتیبان و حامی صحت آن می‌شد. تدوین اصل آزادی قراردادها (ماده 10 قانون مدنی) در حقوق ایران، به اراده طرفین حاکمیت بخشید و اختیار تنظیم قرارداد را به متعاملین در حدودی که مخالف قوانین و اخلاق و نظم عمومی نباشد، داد؛ به نحوی که به هر ترتیبی که مایل باشند، پیمان ببندند و هر عنوانی که می‌خواهند، بر آن بگذارند. عقد صلح و ماده 10 قانون مدنی علی‌رغم شباهتهایی که با هم دارند، دارای تفاوتهایی نیز هستند. عقد صلح عنوانی است که باید به طور صریح یا ضمنی قصد شود؛ پس این عقد خود قالبی است که از سوی قانونگذار تأسیس شده است، در حالی که ماده 10 قانون مدنی حکایت از لزوم قرارداد خصوصی، قطع نظر از هر قالبی می‌نماید. آنچه در قلمرو ماده 10 قانون مدنی می‌گنجد، تنها درباره کسانی است که در تراضی شرکت داشته‌اند، در حالی که عقد صلح گاه درباره دیگران نیز مؤثر است. ماده 10 قانون مدنی توسعه‌ای به توافق‌ها و شرایط در ضمن عقود معین می‌دهد تا جایی که مخالف قواعد امری نباشد و حتی صلح مشمول این حکم است. در حالی که آزادی در صلح محدود به موردی است که عنوان معامله نیز صلح باشد، شامل شرایط ضمن عقد نمی‌شود.

کلیدواژگان: عقد صلح،‌ ماده 10 قانون مدنی، حقوق ایران

منبع: سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران