تبلیغات عوام فریبانه، مانع ایجاد جامعه‌ای دموکراتیک است
تبلیغات عوام فریبانه، مانع ایجاد جامعه‌ای دموکراتیک است
حسن مرادی- حقوقدان و استاد دانشگاه
وعده‌های فریبنده که نشانی از عملگرایی در آن‌ها دیده نمی‌شود، یکی از معضلات مهم و اساسی در تبلیغات هر انتخابات است. آنچه بیش از سایر علل می‌تواند در مقابل این عوام‌فریبی‌ها ایستادگی کند، درک و شناخت اجتماعی و سیاسی مردم است. پس از انقلاب اسلامی، برخی افراد تحت عناوین گوناگون در انتخابات‌هایی اعم از ریاست‌جمهوری، مجلس و شورای شهر با تبلیغات انتزاعی و واهی مبادرت به فریب مردم کردند. همان‌گونه که حق انتخاب‌شدن، یکی از اصول مهم حقوق شهروندی است، حق انتخاب‌کردن نیز برای عموم مردم یک حق است. وقتی عرصه تبلیغات به کارزار دروغ‌پراکنی تبدیل می‌شود، یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندی مردم نادیده گرفته می‌شود.
مردم باید در انتخاب خود هوشیار باشند تا کسانی را برگزینند که در پیشینه‌شان، تلاش برای اعاده حقوق شهروندی مردم وجود داشته باشد. اگر کسانی در گذشته علیه منافع شهروندان دست به اقداماتی زده‌اند، باید از دایره انتخاب مردم کنار گذاشته شوند. به‌طور مثال به یاد داریم که برخی از اعضای شورای شهر در گذشته طرح گسترش شهر تهران را به تصویب رساندند و پس از آن به وسیله ساخت‌وسازهای غیرقانونی به میزان گسترده‌ای به حریم کوچه‌ها و حریم خصوصی افراد تعدی شد یا آنکه در منطقه‌ای مانند خیابان «ملاصدرا» که در گذشته ساخت‌وساز بیش ازسه طبقه در آن ممنوع بود، به یکباره ساختمان‌هایی بیست‌وچند طبقه تحت عنوان مراکز خرید قد علم کردند. وقتی اعضایی که خود در تخلفات گذشته دست داشته‌اند، نامزد انتخابات شورای شهر یا دیگر عرصه‌ها می‌شوند، منطقی نیست که به ایشان رای داده شود. مردم باید از نامزدهای انتخاباتی پرسش کنند که تا چه میزان در زمان تصدی پست‌های پیشین، حقوق مردم را رعایت کرده‌اند. البته حق دفاع برای آن‌ها نیز محفوظ است و اگر دفاع‌شان موثر افتاد، رای مردم را با خود همراه می‌کنند و در غیر این‌صورت از چرخه اعتماد ملی خارج می‌شوند. از سویی دیگر، نظارت شورای نگهبان نباید محدود به پیش از انتخابات باشد و اگر پس ازاحراز صلاحیت‌ها نیز تخلفی صورت گرفت باید وارد عمل شود. به‌طور مثال وقتی نامزدی ادعا می‌کند که یارانه‌ها را چندبرابر می‌کند، او باید بازخواست شود زیرا این سخن وعده‌ای بیهوده و نشدنی است. اگر خود دولت نیز چنین ادعایی را مطرح کند، نباید پذیرفت. شورای نگهبان باید به نامزدهایی که رفتار مردم‌فریبانه دارند، تذکر دهد که در صورت تکرار سخنان‌شان، قابل پیگیری است. اگر چنین سازوکاری اجرا شود، نامزدهای انتخابات به خود اجازه نمی‌دهند که با دروغ و نیرنگ رای مردم را ازآن خود کنند. نامزدهای انتخابات باید پیش از آنکه وعده‌ای دهند، منابع تامین بودجه آن را به صراحت مشخص کنند. شورای نگهبان می‌تواند در این مجال نقشی کلیدی ایفا کند و رسالت واقعی خود را انجام دهد. موضوع دیگر در خصوص اعاده حقوق شهروندی است. در زنده کردن حقوق مردم تنها دولت نمی‌تواند ایفای نقش کند، بلکه قوه قضاییه به عنوان دادخواه مردم و قوه مقننه به عنوان نهاد قانونگذار و دیگر دستگاه‌های اجرایی باید در کنار دولت برای احقاق حقوق مردم فعالیت موثر داشته باشند. در صورت دست به دست دادن موارد فوق شاید بتوان در آینده انتظار جامعه‌ای دموکراتیک را داشت.
منبع: قانون