تأثیر تغذیه بر ارتکاب جرم
تأثیر تغذیه بر ارتکاب جرم
تأثیر تغذیه بر ارتکاب جرم
زهره غلامعلی زاده
جرم شناسان، روانشناسان جنایی و جامعه شناسان جنایی بارها درباره عوامل مؤثر مختلف بر حالات جسمی و روحی و روانی فرد و ارتکاب جرم سخن رانده‌اند. یکی از علل و عوامل مهم در فرایند ارتکاب جرم توسط فرد می‌تواند تغذیه و موارد مربوط به انواع مختلف غذا باشد.
با توجه به این‌که نتیجه مصرف غذا افعال فرد است پس نوع غذا می‌تواند علاوه بر تأثیر روی سلامتی و بیماری، روحیات و رفتارهای اجتماعی فرد را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
به‌طور مثال افرادی که مزاج گرم و خشک دارند تحریک‌پذیرتر و زود خشم هستند و با خوردن غذاهای گرم و خشک، احتمال پرخاشگری و عصبانیت در آنها بیش‌تر است. یا افراد سرد و خشک با خوردن غذاهای سودازا دچار بدبینی، ترس، وسواس و علایم افسردگی می‌شوند. از دیدگاه اسلام، خداوند نعمتهای مختلفی را برای استفاده انسان آفریده تا از آنها بهره گیرد. از جمله تغذیه صحیح نیز وسیله‌ای برای تقرب انسان به خداوند است و لذا دربردارنده مجموعه احکام و آدابی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با احکام سایر ابواب (از جمله عبادات و معاملات) مرتبط است و بر رفتار، تربیت و رشد معنوی انسان اثرگذار است.
در روایات مختلف، آثار گوناگون خوردنیها بیان گردیده که برخی از آنها به‌نوعی با اعمال مجرمانه مرتبط است. برخی از خوراکیها به لحاظ خواص ویژه خود موجب اثر بر فرد می‌گردد و برخی دیگر نیز به جهت ملایم طبع بودن و حفظ سلامتی، طبعاً به‌طور غیرمستقیم بر جلوگیری از جرم اثرگذار است. زیرا بدن سالم توانایی بیش‌تری برای حفظ تعادل و در نتیجه، اتخاذ تصمیم صحیح‌تر خواهد داشت. روایات متعددی در این زمینه در کتب روایی نظیر بحارالانوار نقل گردیده است.
امنیت غذایی و اطمینان از حمایت از افراد جامعه، به‌ویژه مادران باردار و گروه سنی کودکان و نوجوانان، در جامعه به عهده مسؤولین می‌باشد تا بازخورد منفی حاصل از آن، آحاد مختلف مردم و نظام عدالت کیفری و سایر ارگانها و نهادهای مربوطه را با چالشهای جدی روبه‌رو نسازد.
در سال 2004، مؤسسه ملی سلامت بریتانیا پژوهشی را منتشر نمود که به ارتباطی میان مصرف امگا 3 و کاهش میزان قتل عمد دست‌یافته بود. از آن پس مطالعات بی‌شماری انجام‌گرفته که همگی همین نتیجه را در برداشته‌اند. نویسنده همان مطلب، در سال 2006، مقاله‌ای با این نتیجه‌گیری منتشر نمود که “بر اساس مطالعات بالینی، استفاده از مکملهای اسیدهای چرب امگا 3، می‌تواند در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افسرده کننده مؤثر باشد.” مسلماً استفاده از دستورالعملهای رژیم غذایی و شیوه زندگی سالم، به‌خودی‌خود و به‌تنهایی تمامی زندانیان را به افراد مطیع قانون و آرام، تبدیل نمی‌نماید بلکه تغذیه مطلوب می‌تواند شیوه احساس ما را نسبت به محیط اطراف اصلاح نماید و این فرایند، قادر به ایجاد تغییراتی شگرف در تصمیم‌گیری و انتخاب مسیر زندگی است که البته مستلزم آموزش و اطلاع‌رسانی و کمک و هم یاری و مسؤولیت پذیری مسؤولان مربوط، کارشناسان و والدین است.
در نهایت راهکارهای پیش‌گیری از جرم، با محوریت نقش تغذیه در وقوع رفتار مجرمانه عبارت‌اند از:
وضع قوانین در خصوص افراد هنجارشکنی که اصول تغذیه صحیح و سالم را در خصوص خود و سایر افراد جامعه رعایت نمی‌کنند.
دادن آموزش صحیح برای تغذیه سالم و مفید و فرهنگ‌سازی استفاده از تغذیه سالم پیش‌گیری وضعی مانند الزامی نمودن درج علامت استاندارد، الزامی نمودن مارک حلال برای کالاهای وارداتی و هم‌چنین الزامی نمودن کارخانجات تولید مواد غذایی برای استفاده از مواد اولیه سالم و مفید در تولیدات غذایی خود و ایجاد ضمانت اجرای کیفری برای آنها.
منابع: سایت خبری تابناک، هما خانی زارع، خراسان رضوی
پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال پانزدهم، شماره اول (پیاپی 39)، بهار و تابستان 1393، تأثیر تغذیه بر کج‌روی و رفتار مجرمانه با نگاهی به آموزه‌های دین اسلام،