بررسی قانون تبلیغات دارو و خدمات پزشکی در رسانه‌ها
بررسی قانون تبلیغات دارو و خدمات پزشکی در رسانه‌ها
افزایش قد از پنج تا ۱۰ سانتی‌متر، قرص‌های لاغری، پماد‌های چاقی موضعی، درمان سریع اعتیاد بدون بازگشت و… . اینها گوشه‌ای از تبلیغاتی است که هر روز از طریق رسانه‌های مختلف با آن مواجهیم؛ تبلیغاتی که از سوی مراجع رسمی تایید نمی‌شوند و بسیاری از آنها مبنای علمی ندارند، اما به دلیل انتشار گسترده ازسوی برخی نشریات رسمی و غیررسمی و دیگر رسانه‌های گروهی، عده‌ای را به دام خود می‌اندازند. قانون مربوط به ممنوعیت تبلیغ دارو و محصولات پزشکی یکی از قدیمی‌ترین قوانین حوزه تبلیغات در کشور است.
فرهیختگان نوشت: اولین‌بار قانونی در سال ۱۳۲۰ محدودیت‌هایی را در حوزه تبلیغات امور پزشکی تعیین کرد؛ محدودیت‌هایی که طی سال‌های بعد ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته است به‌طوری که با تصویب قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی‌ایران در سال ۱۳۸۳، شیوه نظارت بر تبلیغات پزشکی نیز دستخوش آخرین تغییرات شد. به موجب بند ب ماده ۳ این قانون، تنظیم دستورالعمل‌های تبلیغاتی و آگهی‌های دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی و امور پزشکی و اعلام به مراجع ذی‌ربط از وظایف سازمان نظام پزشکی است.
با این حال به گفته ایرج خسرونیا، معاون نظارت سازمان نظام پزشکی تهران هر هفته بین ۱۰ تا ۲۰ تخلف از سوی هیات انتظامی این سازمان در مورد تخلف نشریات در درج تبلیغات دارویی و پزشکی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. خسرونیا در این باره به «فرهیختگان» گفت: «تخلفات در تبلیغات در این حوزه خیلی بیشتر از این میزان است، اما ما براساس توان‌مان می‌توانیم تا این حد به این تخلفات رسیدگی کنیم.»
او ادامه داد: «ابتدا به متخلفان تذکر داده می‌شود و در صورتی که جرم تکرار شود به دادسرا و دادگاه معرفی خواهند شد»
درج آگهی پزشکی به شرط و شروط
براساس آنچه در قانون به آن تاکید شده است، اصحاب حرفه پزشکی مجاز نیستند در مورد کار خودشان تبلیغ کنند، اما برای اطلاع‌رسانی می‌توانند با نظارت سازمان نظم پزشکی آگهی‌هایی را در نشریات و رسانه‌هایی که برای جامعه پزشکی منتشر می‌شود، درج کنند. این قانون در بخشنامه‌ای از سایر رسانه‌ها خواسته است برای انتشار تبلیغات امور پزشکی و دارویی مجوز لازم را از سازمان نظام پزشکی دریافت کنند.
به گفته خسرونیا هر نشریه، شب‌نامه یا رسانه تخصصی حوزه پزشکی که قصد دارد در این باره آگهی چاپ کند باید اول از مجوز آن دارو یا خدمات پزشکی مطمئن شود و سپس آن را در اختیار نظام پزشکی قرار دهد. ما در نظام پزشکی موظفیم متن آن را بررسی کنیم تا از لحاظ علمی مورد تایید باشد، در این صورت به آن آگهی مجوز داده می‌شود و آگهی در هنگام انتشار باید شماره مجوز نظام پزشکی را نیز منتشر کند.
به گفته او، آگهی باید بدون تصویر و بدون استفاده از عناوینی مثل برد تخصصی و… چاپ شود. این در حالی است که در خیلی از پیک‌های تبلیغاتی این موارد به صورت کامل رعایت نمی‌شود.
ایرج فاضل، عضو کمیته اخلاق پزشکی نیز معتقد است: «خدمت پزشکی را نمیتوان در قالب یک کالای تبلیغاتی عرضه کرد. متاسفانه برخی پزشکان از ابزارهای اغواگرایانه‌ای برای کسب درآمد استفاده می‌کنند که پسندیده نیست.»
از شبکه‌های ماهواره‌ای گرفته تا پیک‌های تبلیغاتی و حتی برخی روزنامه‌ها و مجلات کثیرالانتشار نیز از این دست تخلفات کم مشاهده نمی‌شود. به گفته مسئولان وزارت بهداشت، رسیدگی به تنظیم دستورالعمل‌های مربوط به تبلیغات امور پزشکی، بهداشتی و آرایشی بر عهده سازمان
نظام پزشکی است.
اما به گفته خسرونیا، معاون نظارت سازمان نظام پزشکی تهران، حجم تخلف در این حوزه با گستردگی‌ای که در بخش رسانه وجود دارد، بسیار زیاد است و این موضوع کار را برای نظارت‌کنندگان سخت می‌کند. او می‌گوید: «در حال حاضر با نظارت موجود نمیتوان تبلیغات گسترده‌ای که در شبکه‌های اجتماعی به صورت کانال‌های تبلیغاتی در پیام‌رسان تلگرام ایجاد شده را پوشش داد؛ به همین دلیل باید آگاهی عمومی مردم را نسبت به تبلیغات اغواگرایانه‌ای که در حوزه‌های پزشکی و دارویی می‌تواند صدمات زیادی به مردم و استفاده‌کننده‌ها وارد کند، زیاد کرد.
منبع: healthlaw.ir