بررسی مجازات نظام نیمه آزادی در قانون مجازات اسلامی سال 1392

بررسی مجازات نظام نیمه آزادی در قانون مجازات اسلامی سال 1392

نویسنده: مصطفی عابدزاده

چکیده

نظام نیمه آزادی یکی از نوآوریهای قانون مجازات اسلامی است که به پیروی از دگرگونیهای علوم جنایی در کشورهای غربی به‌نظام کیفری کشورمان راه‌یافته است. این شیوه از اجرای مجازات در پاسخ به ناکارآمدیهای زندان پدید آمده است. نظام نیمه آزادی به حالتی گفته می‌شود که فرد در آن نه از آزادی کامل برخوردار است و نه مجازاتهای سالب آزادی به‌گونه‌ای مطلق بر او وارد می‌شود. در این نظام، فرد محکوم اوقاتی از محکومیت خود را باهدف شتاب بخشی به روندهای بازپروری و اصلاح و نیز کاستن از پیامدهای ناگوار تحمل مجازات حبس، در خارج از محیط آسیب‌زای زندان سپری می‌نمایند. گذشت شاکی، سپردن تأمین مناسب و تعهد به انجام یک فعالیت شغلی، حرفه‌ای، آموزشی، حرفه‌آموزی، مشارکت در تداوم زندگی خانوادگی، درمان اعتیاد یا بیماری و نیز رضایت محکوم در شمار شرایط صدور حکم به‌نظام نیمه آزادی است. این مجازات به تسریع بازپروری محکوم انجامیده و باکرامت انسانی او سازگار است. کمبود نیروی انسانی و امکانات اجرایی لازم و نیز فرهنگ قضایی حاکم در شمار مهم‌ترین چالشهای فراروی این نظام است. این مجازات در بستر اجرای کیفر حبس اجرا می‌شود. ازآنجاکه از دیرباز اجرای مجازات زندان صرف‌نظر از نمایش واکنش سرکوبگر آن نسبت به بزه‌کار، برای خود او، خانواده و پیرامونیان و حتی اجتماع نیز پیامدهای نامطلوبی داشته است، اجرای مجازات نظام نیمه آزادی به‌عنوان پاسخی مناسب در راستای تعدیل این وضعیت تلقی می‌شود.

کلیدواژگان: مجازات، نظام نیمه آزادی، زندان، محکوم

فصلنامه حقوق ملل،‌ شماره 23، پاییز 1395