اوپک در دوراهی بودن یا نبودن

اوپک در دوراهی  بودن یا نبودن

به‌گزارش گاردین، بسیاری از اعضای اوپک از زمانی‌که قیمت نفت شروع به سقوط کرد اذیت شده‌اند و برخی کشورها از جمله عربستان و ایران سخت جنگیده‌اند تا سهم بیشتری از بازار داشته باشند تا این‌که با تغییر تولید خود، قیمت نفت را تنظیم کنند.
اوایل سال‌‌جاری میلادی بود که قیمت نفت‌خام سبک شیرین آمریکا (WTI) و قیمت نفت‌خام برنت دریای شمال هردو برای مدتی کوتاه به زیر ٣٠ دلار هم سقوط کرد، اما به‌تدریج خود را بازیابی کرد تا جایی که به نزدیکی ۵٠ دلار رسید.
بدون‌شک جنگ قیمتها صنعت نفت شیل آمریکا را مورد آسیب قرار داده است، همانطور که بسیاری از اعضای اوپک به‌دنبال آن بودند. رشد تقاضا به دلیل قیمتهای پایین‌تر به خوش‌بینی آنها مبنی بر این که جنگ قیمت و سهمیه بازار جواد داده است دامن‌زده است. قیمتهای بالاتر به این‌معنی است که تولیدکنندگان نفت می‌توانند نفس راحت‌تری بکشند، هرچند که حتی با قیمت ۵٠ دلاری هر بشکه نفت هم درامد آنچنانی نخواهند داشت.
بارت ملک، کارشناس بین‌المللی نفت معتقد است ماموریت اوپک برای کسب سهمیه بیشتر از بازار جواب داده است. اوپک می‌تواند بگوید که چشم‌انداز آینده عرضه و تقاضا رو به بهبود است و کار چندانی برای ایجاد توازن در بازار مورد نیاز نیست. انتظار نمی‌رود اوپک در نشست امروز خود سقف تولید ٣١,۵ میلیون بشکه‌ای روزانه خود را تغییر دهد، هرچند که همین الان هم روزانه یک‌میلیون بشکه نفت مازاد بر این هدف اعلام شده روانه بازار می‌کند. بنابراین به‌نظر می‌رسد عربستان و ایران به‌عنوان دو تولیدکننده بزرگ نفت این سازمان بر اهداف تولید نفت خود پافشاری خواهند کرد.
ایران به‌طور مکرر اعلام کرده است که می‌خواهد تولید نفت خود را به سطح پیش از اعمال تحریمها باز گرداند. عربستان سعودی نیز بعید به‌نظر می‌رسد به تولید روزانه ٩,۵ میلیون بشکه‌ای نفت خود دست بزند، آن‌هم در شرایطی که سایر تولیدکنندگان عضو اوپک نیز مازاد عرضه دارند.
اد مورس، مدیر مرکز تحقیقات بازار سیتی‌ ریسرچ می‌گوید: انتظار می‌رود که توافقی در نشست اوپک اتفاق نیافتد. امکان ندارد که ایران و عربستان ناگهان به توافق برسند. اوپک سازمانی مبتنی بر اجماع است که هیچ اجماعی برای انجام امور در آن وجود ندارد.
عدم اجماع اعضای اوپک بسیاری از فعالان بازار نفت را به این سئوال واداشته است که وجود اوپک بازهم توجیه‌پذیر است یا نه، آن‌هم در شرایطی که کشورهایی که عضو اوپک نیستند مانند آمریکا و روسیه سهم بزرگی از بازار نفت را اکنون در اختیار دارند.
مورس می‌گوید: به اعتقاد من اوپک اکنون کمتر از همیشه در ۴٠ سال گذشته بر قیمت جهانی نفت کنترل دارد و شرایطی رقم خورده است که توافق بر سر سیاست‌گذاری قیمتی در اوپک را بسیار سخت کرده است.
ازسوی دیگر، جان انگلند، یک کارشناس دیگر بازار نفت معتقد است که مازاد جهانی عرضه نفت‌خام که ازطرف اوپک ایجاد شده است از یک‌سو و تولید نفت شیل آمریکا از سوی دیگر، اوپک را در موقعیت پیچیده‌ای قرار داده است. او می‌گوید: تولیدکنندگان نفت معمولاً در زمان کمبود عرضه قدرت بیشتری دارند. اکنون در شرایط مازاد عرضه قرار داریم. ازسوی دیگر ناتوانی اوپک در دستیابی به اجماع در تصمیم‌گیری، توانایی اعضای آن‌را برای تاثیرگذاری بر بازارهای نفت محدود کرده است. بنابراین حضور و وجود اوپک دیگر به‌اندازه سابق توجیه ندارد. وی با این‌‌حال تصریح می‌کند: اما اوپک نمرده است. کارستن فریچ، تحلیلگر بازار در کامرزبانک موافق است که فعلا اوپک در شرایط خوبی نیست، اما وقتی مجموع عرضه و تقاضا به توازن برسد، اوپک می‌تواند بار دیگر مهم شود.
برخی می‌گویند توازن عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت تا پایان سال محقق می‌شود. انتظار می‌رود تولید نفت آمریکا امسال ٨,۵ درصد کاهش را تجربه کند و از رکورد ثبت شده ٩.۴ میلیون بشکه‌ای در سال ٢٠١۵ فاصله بگیرد. سازمان اطلاعات انرژی پیش‌بینی کرده است که تا سال ٢٠١٧، تولید نفت آمریکا ١٣ درصد پایین تر از رکوردهای سال ٢٠١۵ خواهد بود. ازسوی دیگر این پیش‌بینی حاکی از این است که مازاد عرضه نفت در بازار جهانی که امسال به یک‌میلیون بشکه در روز می‌رسد، تا سال ٢٠١٧ و درپی رشد مصرف و کاهش تولید تا سطح ٢٠٠ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کند.
کارشناسان درپی کاهش تولید نفت آمریکا و رشد تقاضای جهانی برای نفت، پیش‌بینیهای خود از وضعیت تقاضا را افزایش دادند، به‌طوری که کامرز بانک قیمت میانگین ۵٠ دلاری نفت را برای سال ٢٠١۶ پیش‌بینی کرده است.
برخی کارشناسان باوجود پیش‌بینیهای رشد قیمت نفت نیز این نظریه که وجود اوپک دیگر توجیه‌پذیر نیست را رد کرده‌اند. آنها معتقدند این موضوع که اوپک صراحتاً نشان داده که به دنبال کسب سهم بیشتر از بازار است اهمیت این سازمان را به میزان قابل توجهی کم کرده است. تاثیر آنها این بار بر بازار نفت این‌گونه بود که این بار شاهد بالا رفتن قیمت نفت نبودیم، بلکه شاهد کاهش ارزش اوپک بودیم. پنج‌شنبه نخستین نشست اوپک برای خالدالفالح، وزیر انرژی جدید عربستان خواهد بود. وزیری که بعید است دست از سیاست کنونی کسب سهم بازار برای عربستان دست بکشد. این درحالی است که محمدبن‌سلمان، ولیعهد عربستان در برنامه این کشور برای سال ٢٠٣٠ برنامه‌هایی برای رهایی آل‌سعود از وابستگی به نفت دارد.
کارشناسان می‌گویند عربستان سعودی نمی خواهد تبدیل به یک دولت نفتی شکست خورده شود، آنها به‌دنبال راهی برای افزایش رفاه هستند، حتی در قیمتهای پایین نفتی. این بدان معنی است که عربستان ممکن است به‌دنبال این باشد که در جریان پوست‌اندازی اقتصاد خود، تاجایی که می‌تواند نفت تولید کند.
به گفته برخی کارشناسان، اگر زمان پایان عمر نفت در اقتصاد جهان مشخص بود، آن وقت به‌حداکثر رساندن تولید نفت توجیه‌پذیرتر از این است که نفت زیر زمین بماند. چرا که نفت به‌تدریج ارزش خود را از دست می‌دهد. حالا باید گفت که شاید نبرد بر قیمت نفت را با پیروزی پشت‌سر گذاشته باشد، اما در شرایطی که حتی عربستان هم به زندگی بدون نفت فکر می‌کند، آینده این سازمان چندان مشخص نیست. منبع: خبرگزاری شانا