پرسش: میگویند اگر دختر و پسر زناکار با یکدیگر ازدواج کنند فساد کمتری در محل آنها به وجود می‌آید و اصلاح می‌شوند.

در این صورت آیا می‌توان آن دو را مجبور به ازدواج کرد؟
پاسخ: ازدواج بعد از عمل زنا، مشروعیتی به فعل حرام قبل از عقد نمی‌دهد.
اجبار به ازدواج هم منتفی است؛ چراکه اجبار، منجر به زوال قصد فرد می‌شود و ازآنجاکه هر عقدی باید با قصد و رضایت طرفین ایجاد شود، اجبار افراد برای انعقاد یک عقد، آن‌هم عقد ازدواج، صرف‌نظر از غیرمنطقی بودن، قانونی هم نیست.

شاید عده‌ای چنین استدلال کنند که به‌محض وقوع عقد، برائت از جرم زنا حاصل می‌شود؛ این عده برای اینکه معتقد بودند باید به نحوی از انحا مجرمانی ازاین‌دست را به‌پای سفره عقد ­کشاند، از مجازات جرم زنا چشم می‌پوشیدند. حال‌آنکه این دو، مقوله‌هایی منفک از یکدیگر هستند.

جرم زنا هم مثل تمام جرائم، مجازات خاص خود را دارد که در این مورد خاص، با توجه به‌مجرد بودن طرفین، صد ضربه تازیانه خواهد بود. (ماده 225 قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد: «حد زنای زن یا مردی که واجد شرایط احصان نباشد، صد ضربه تازیانه است»).
اثبات این جرم و اجرا یا عدم اجرای مجازات آن، اصولاً هیچ تأثیری در موضوع عقد ازدواج نخواهد داشت. کما اینکه عقد اجباری و یا اختیاری نیز، ماهیت جرم را عوض نخواهد کرد تا بتوان با یک وعده یا استدلال­ و ­تفسیر شخصی، از مجازات یک عمل مجرمانه صرفنظر کرد و یا صرفاً به دلیل زیر بار نرفتن طرفین ­به عقد ازدواج، آن مجازات ­را اجرا کرد!

ضمناً، اجبار به ازدواج یا همان ازدواج اجباری، شاید بتواند فساد کمتر را آن‌هم به صورت مقطعی به ارمغان بیاورد، اما نه تنها الزاماً به معنای اصلاح واقعی مجرمان نیست، بلکه حتی احتمال فساد بیشتر را در آینده افزایش خواهد داد؛ چراکه با یک عقد اجباری، ناخودآگاه بذر یک محصول زیانبار و حتی مخرب به نام خانواده، بدون ­پایه و مبنای صحیح کاشته می‌شود و نتیجه در فصل درو گویاست: درویی درکار نخواهد بود؛ این محصول، اغلب به وجین نرسیده از بین می‌رود؛ طلاق!
ذکر این نکته هم ضروری است که اگر دختر در چنین مواقعی بتواند ثابت کند که تحت اجبار و اکراه بوده، می‌تواند خسارات مادی و معنوی خود را از طریق دادگاه مطالبه کند. (ماده 9 قانون مسئولیت مدنی مقرر می‌دارد: «دختری که در اثر اعمال حیله یا تهدید و یا سوءاستفاده از زیردست بودن حاضر برای هم‌خوابگی نامشروع شده، می‌تواند از مرتکب، علاوه از زیان مادی، مطالبه زیان معنوی هم بنماید.») ضمن این‌که در این صورت دختر مورد تعقیب جزایی قرار نمی‌گیرد.

منبع: کتاب مجموعه پرسش و پاسخهای حقوقی در امور خانواده 4- معاونت آموزش قوه قضاییه، انتشارات جاودانه سال 1387