اجاره دادن خیابانهای تهران

دنیای حقوق:
مجید سلمانی وکیل دادگستری: خیابان به محل عبور و مرور وسائل نقلیه موتوری اطلاق می شود و خیابانهای شهر که محل عبور وسائل نقلیه عمومی از هر نوع آن است حسب قانون مالکیت خاص ندارد و مالکیت عام آن متعلق به عموم است وبه همین معنا به آن شارع عام می گویند یعنی محل عبور و مرور عمومی و مطابق ماده 24 قانون مدنی : هیچ کس نمی تواند طرق و شوارع عامه و کوچه هایی را که آخر آنها مسدود نیست را تملک نماید.
مطابق قانون ،شهرداری حافظ منافع عمومی است و وظیفهٔ ایجاد خیابانها و کوچه ها و میدانها و باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابرو……را به عهده دارد،تمام این امکانات برای استفادهٔ عموم است که از محل هزینه های عمومی تأمین می شود.ماده 55 بند 1 قانون شهرداری و سایر مواد آن .
در همین راستا ادارهٔ راهنمائی و رانندگی نیز جهت حفظ حقوق عمومی وظایف خود را در امور حمل و نقل وسائط نقلیه و عبور و مرور آنها به عهده دارد.
قبل از ورود به بحث جا دارد که متذکر گردد شهروندان تهرانی نیز مانند تمام شهروندان نقاط دیگر کشور ایران یا خارج از ایران در قبال حقوق عمومی مسئولیت دارند و نمی توانند و نباید از اختیار عبور و مرور در خیابانهایی که با هزینهٔ عمومی ساخته شده است و در اختیار عموم افراد قرار داده شده است به نحوه شخصی و انحصاری بهره برداری کنند و یا مانع استفادهٔ عمومی گردند. از جمله تخلفات مرسوم که به نظر می رسد جا افتاده باشد و قبح آن برداشته شده “پارک کردن وسائط نقلیه در حاشیهٔ خیابانها و تبدیل خیابان به پارکینگ است.
از آن بدتر و قبیح تر پارک دوبله و سوبله است حتی در جائیکه دو متر جلوتر از محل پارک دوبله جای پارک موجود است چون راننده قصد مراجعه به فروشگاه یا محل خاصی را دارد به خود اجازه میدهد که در مقابل همان محل حتی به صورت دوبله بایستد و جلوتر نرود و جالب است که اینگونه افراد که آگاه به تخلف خود نیزهستند در مقابل اعتراض دیگران هیچگونه واکنشی نشان نمی دهند که حاکی از توجه به حقوق عمومی باشد و وقتی هم واکنشی نشان می دهند جنبهٔ توهین دارد که به لحاظ تخریب فرهنگ عمومی بسیار جای تأسف دارد.
با توجه به مصرحات قانونی وعمومی بودن حق عبور و مرور در خیابان و اینکه خیابان ها با هزینه های عموم مردم ساخته شده است تغییر استفادهٔ خیابان به پارکینگ و از طرف دیگر خط کشی حاشیهٔ خیابان ها و تبدیل آن به پارکینگ و تعیین پارکبان یا گذاردن پارکومترجهت گرفتن وجه پارک نمودن خودرو مخالف حقوق عمومی است و به معنای تغییر بهره برداری است.
در این میان جا دارد اشاره ای به سازمان عریض و طویل ترافیک تهران بیاندازیم که اساس و شأن ایجاد آن سازمان برای حل مشکل ترافیک ، تردد و عبور و مرور اتومبیل ها بوده است و اولین وظیفهٔ این سازمان ایجاد پارکینگ در محلهای خاص و در ورودی طرحهای ترافیکی است و با توجه به اینکه این سازمان از اختیارات خود استفاده می کند و با صدور برگهای مجوز تردد به نرخ روز ایجاد درآمد می کند معلوم نیست چند پارکینگ ایجاد کرده است و چرا مشکل تردد و آلودگی هوای تهران هنوز حل نشده است.
اداره محترم راهنمائی و رانندگی نیز با خط کشی حاشیهٔ خیابانها مبادرت به تبدیل خیابان به پارکینگ عمومی نموده است که این اختیار در وهلهٔ اول مخالف حقوق عمومی است چرا که خیابان به منظور تردد وسائط نقلیه ایجاد و ساخته شده است و توقف وسائط نقلیه باید با ایجاد پارکینگ عمومی تأمین شود و ایجاد پارکینگ درحاشیهٔ خیابان در واقع یک نوع استفادهٔ شخصی و بهره برداری خصوصی از حقوق عموم است ، از یک طرف خود مانع اقدام به انجام وظیفه درایجاد پارکینگ می شود چرا که وقتی از گوشه و حاشیهٔ خیابان و محلهائی که خودروها گاهی ناچارا در آن توقف می کنند و ناچارا جریمه های بالا نیز می پردازند موجب ایجاد درآمد بدون هزینه کردن برای احداث پارکینگ می شود در چنین وضعی چرا باید تن به پرداخت هزینهٔ ساخت پارکینگ بدهند؟ در این خصوص در آمدهای ناشی از اجاره دادن حاشیه ها به شرکتهای خصوصی مختلف و قراردادن پارکبان خودبحث جداگانه ای را می طلبد.
بدیهی است درآمدهای حاصله از این فروش موقت شارع عام و یا اجارهٔ این محلها توسط سازمانهائی که خود باید حافظ حقوق عمومی باشند و واریز آن با هر توجیهی مطابق قانون مدنی و موافق حقوق عمومی و برابر شأن و معنای ایجاد خیابان نیست.
با عبور از خیابان های تهران دیده می شود که یک خیابان یکطرفه مثل خیابان شیخ هادی که سه باند عبور و مرور دارد و در دو طرف آن وسائط نقلیه پارک کرده اند و فقط یک خط برای عبور مانده است که آنهم با موانعی مواجه است نفس معنای خیابان زیر سئوال رفته است.
این تجاوز به حقوق عمومی و تخلف از معانی قانونی چه از طرف سازمانهای مجری و چه مأمورانی که باید مانع آن شوند و نمی شوند و چه از طرف مردمی که اینگونه وسائط نقلیه خود را پارک می کنند مردود است.
برای حل این معضل ، عوارض و مالیاتها و در آمدهای دولتی و ثروت ملی که در دست دولت است بایستی کمک به سازمان ترافیک نماید تا نسبت به ایجاد پارکینگ که یکی از مسئولیتهای آن سازمان می باشد اقدام نماید بدیهی است احداث پارکینگ خود موجب درآمدزائی و اشتغال می شود و با خلوت شدن حاشیهٔ خیابان ها تردد روان شده و از ترمزهای مکرر و مدام جلوگیری می شود که خود مانع افزایش آلودگی هوای شهر خواهد شد آنچه بطور قطع و یقین آشکار است اینکه خیابان های تهران سطح استفادهٔ خود را به نحو مطلوب و کامل در اختیار ندارد چرا که با پارک وسائط نقلیه در دو طرف خیابان ها و ایستادن دوبله در کنار وسائط نقلیه متوقف و پارک شده به میزان عرض دو تا سه وسیله نقلیه از عرض خیابانها کاسته می شود و دراین وضعیت توقع تردد درست و عدم بروز اشکال ترافیکی و عدم ایجاد هوای آلوده توقع کاملا غیر منطقی است. البته آلودگی هوای تهران به عوامل متعددی مربوط است که یکی از آن عوامل شلوغی خیابان هاست که امیدواریم  آنچه گفته شد و واقعیتی است که همه می دانند و از کنار آن رد می شوند موجبی برای حل قسمتی از مشکل ترافیکی و رفع یا کاستن از آلودگی هوای شهر که در رابطهٔ مستقیم با حقوق عمومی است بشود .          هفته نامه صوراسرافیل : شماره46