ابعاد حقوقی میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جوّ

چکیده
مقاله حاضر که به فضای ماورای جو با رویکردی حقوق بشری نگریسته، پس از بیان مفهوم، پیشینه و عقاید مخالفان اصل میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو، به تحلیل عناصر پنج گانه ی آن شامل: غیرقابل تخصیص بودن، تقسیم منصفانه منافع، نفع بشریت، مدیریت بین‌المللی و استفاده صلح‌آمیز پرداخته است که مهمترین دستاورد این مقاله، پاسخ به برخی از چالشهای موجود در زمینه ی شناسایی فضای ماورای جو به‌عنوان میراث مشترک بشریت می‌باشد و می‌تواند دستیابی هرچه بیشتر کشورهای فاقد فناوری فضایی به فضای ماورای جو را توجیه نماید. امروزه، نظریه‌ای که فضای ماورای جو، کره ماه و سایر اجرام آسمانی را میراث مشترک بشریت می‌داند، آنها را غیرقابل تصاحب و تملک دانسته و معتقد است منافع حاصل از آنها باید به نحو عادلانه میان کشورها تقسیم شود به‌طوری‌که در کنار منافع کشورهای درحال‌توسعه، تلاشهای کشورهای توسعه‌ یافته  در زمینه ی اکتشافات فضایی نادیده گرفته نشود. عینیت یافتن این مفهوم منوط به ایجاد یک نظام بین‌المللی برای اداره آن است و تا زمان ایجاد این نظام بین‌المللی، این عنصر از طریق همکاریهای بین‌المللی، در سایه‌ی استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو به‌عنوان عنصر دیگر این اصل، محقق خواهد شد.
کلیدواژگان: عدم تخصیص؛ تقسیم منصفانه؛ نفع بشریت؛ مدیریت بین‌المللی؛ استفاده‌ صلح‌آمیز؛ کوپوس؛ معاهده ماه؛ قلمرو همه بشریت
مطالعات حقوقی؛ دوره ۷، شماره ۲تابستان 1394