ابعاد حقوقی تهدید یا استفاده از سلاحهای هستهای در وضعیت دفاع مشروع
ابعاد حقوقی تهدید یا استفاده از سلاحهای هستهای در وضعیت دفاع مشروع
پدیدآور: محمد ذنوبی
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد
استاد راهنما: فرهاد طلایی
دانشگاه: دانشگاه شیراز
تاریخ دفاع: 1395
چکیده
پس از اولین استفاده از سلاحهای سلاح هستهای در واپسین روزهای جنگ جهانی دوم توسط ایالات متحده آمریکا، این سلاح وحشتناک و بسیار مخرب به یکی از دغدغههای مهم و اصلی جهان تبدیل شد؛ موضوعی که ترس و دلهره ایجاد شده از آن به تنهایی به قدر بروز یک جنگ واقعی اثرات مخرب بر آسایش و آرامش مردم جوامع میتواند داشته باشد. با گذشت بیش از 60 سال از زمان اتحاد ملتها برای صلح و تأسیس سازمان ملل متحد و ممنوعیت هرگونه تهدید یا توسل به زور در روابط بینالمللی، امروزه یکی از سؤالات جدی مطرح در دکترین و محافل علمی و سیاسی و نهادهای بینالمللی این است که آیا استفاده از سلاح هستهای در پرتو حقوق بینالملل مجاز است یا ممنوع؟ از اینرو، پژوهش حاضر به منظور بررسی ابعاد حقوقی تهدید یا استفاده از سلاح هستهای در شرایط دفاع مشروع صورت گرفته است که در این راستا مقررات، اصول و قواعد حقوق بینالملل ناظر بر سلاح هستهای مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. در حقوق بینالملل، برخی سلاحها در پرتو قواعد عام ممنوع شناخته میشوند. به عنوان مثال در تعدادی از اسناد بینالمللی به صراحت آمده است که استفاده از سلاح و تجهیزاتی که ماهیتاً موجب «درد و رنج زاید» میشود ممنوع است. در این خصوص برای یافتن مصادیق این قاعده عام، باید ویژگیهای هر سلاح را مورد بررسی قرار داد که آیا سلاح مورد بحث متضمن درد و رنج زاید هست یا نه؟ گاهی نیز به موجب قاعدهای خاص، کاربرد برخی از سلاحها ممنوع شده است. همچنین با توجه به اینکه سلاح هستهای، از نظر حقوق بینالملل در زمره سلاحهای کشتار جمعی است و بسیار خطرناکتر و وحشتناکتر از سلاحهای بیولوژیک و شیمیایی است که از دیگر سلاحهای کشتار جمعی به شمار میآیند باید گفت علیرغم آثار زیانبار و رنج غیرقابل تحمل ناشی از سلاحهای بیولوژیک و شیمیایی، ترس و وحشت عمومی نسبت به سلاح هستهای غیرقابل مقایسه با دیگر سلاحها میباشد. در پایان دیده میشود که با توجه به اینکه قدرتهای هستهای در قالب سیاست بازدارندگی، دیگر دولتها را تهدید میکنند که اگر قصد انجام حملهای علیه این کشورها داشته باشند، با این سلاح که قادر به انهدام کلی یا مؤثر زیرساختهای حیات آن دولت خواهد بود. پاسخ حمله که قادر به انهدام کلی یا مؤثر زیر ساختهای حیات آن دولت خواهد بود، پاسخ حمله را خواهند داد؛ اما از آنجا که کاربرد این سلاحها خلاف حقوق بشردوستانه است، تهدید به کاربرد آنها (که اساس بازدارندگی هستهای را تشکیل میدهد) نیز خلاف حقوق بینالملل بشر دوستانه خواهد بود.
کلیدواژگان: جنگ، سلاح هستهای، دفاع مشروع، تهدید
منبع: سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران