عنوان: آثار نهی قانون‌گذار در حقوق موضوعه ایران
نویسندگان: عبدالله صدیقیان، فاطمه ساجدی
چکیده
صاحب‌نظران علم اصول، در مورد اثر نهی در معاملات اتفاق‌نظر ندارند؛ اما اکثر آنها تعلق نهی به نتیجه، مسبب و شرایط و موانع معامله را موجب بطلان معامله می‌دانند. از نظر حقوقی، گاهی قانون‌گذار به نحو صریح ضمانت اجرای نهی را از نظر بطلان یا عدم نفوذ معین می‌نماید؛ اما گاهی هم با بیان عباراتی همچون: صحیح نیست، ممنوع است، نباید، نمی‌تواند و… عقیده خود را بر منع ابراز می‌دارد؛ درحالی‌که از تعیین ضمانت اجرای صریح و دقیق در این رابطه خودداری می‌ورزد. حال در این رابطه با این سؤال اساسی مواجه می‌شویم که بالاخره معامله صورت گرفته در این حالت از چه وضعیتی برخوردار است؟ آیا به صرف ورود نهی باید بنا را بر فساد معامله نهاد و اثری بر آن بار نکرد؟ یا این‌که به خاطر سکوت قانون‌گذار از بیان ضمانت اجرا نسبت به نهی وارده بی‌توجه ماند و به استناد اصل صحت، معامله را صحیح تلقی نمود؟ بر اساس دسته‌بندی و تفکیکی که در متعلق نهی صورت گرفته است اثر نهی وارده در تمام موارد یکسان نیست و دارای شدت و ضعف می‌باشد؛ به این نحو که اگر متعلق نهی ارکان معامله باشد بی‌شک بطلان معامله را در پی خواهد داشت؛ اما اگر نهی به نحو اطلاق بر معامله وارد گردد یا متوجه شرایطی غیر از ارکان گردد حسب مورد ضمانت اجرای دیگری در پی خواهد داشت.
کلیدواژگان: نهی، فساد، دلالت، بطلان، منهی عنه
فصلنامه اندیشمندان حقوق، شماره 10، پاییز 1395