آیا دعوای خصوصی از شخص حقوقی در دادگاه کیفری پذیرفته می‌شود؟
آیا دعوای خصوصی از شخص حقوقی در دادگاه کیفری پذیرفته می‌شود؟
آیا دعوای خصوصی از شخص حقوقی در دادگاه کیفری پذیرفته می‌شود؟
عنوان: شناخت خواهان دعوای خصوصی ناشی از جرم
نویسندگان: عباس کریمی، محسن سعیدی نیا
چکیده
دعاوی ناشی از جرم در دودسته دعوای عمومی و خصوصی قرار می گیرند. یکی از مهم ترین موضوعات در این دعاوی، تعیین و شناسایی طرفین آن است. دعوای عمومی توسط دادستان اقامه می شود، اما در دعوای خصوصی، تعیین افراد ذی‌نفع همواره ساده نیست. مسأله اصلی این پژوهش آن است که با توجه به حاکمیت قواعد و احکام دادرسی مدنی بر دعوای خصوصی ناشی از جرم، چه کسانی غیر از مجنی علیه حق اقامه این دعوا را دارند. آیا غیر از اشخاص حقیقی، اشخاص حقوقی نیز می توانند دعوای خصوصی را نزد محاکم کیفری اقامه نمایند یا خیر؟ بررسیها حاکی از آن است که در نظام حقوقی بیشتر کشورها از جمله فرانسه، علاوه بر مجنی علیه، اشخاص دیگری نیز حق طرح دعوای خصوصی را دارند. این دعوا می تواند به‌طور ارادی یا قهری قابل‌انتقال باشد، به‌گونه‌ای که امکان اقامه دعوا توسط جانشینان اعم از ورثه، بیمه گر و منتقلٌ الیه وجود داشته باشد. نتایج نشان داد که در مقررات ایران در این حوزه، علاوه بر پراکندگی و عدم انسجام قوانین، در برخی موارد با خلأ قانونی مواجه هستیم. پیشنهاد می گردد تا با نگاهی به قوانین کشورهای دیگر، قوانین این حوزه انسجام یابند و مقرره هایی در خصوص ارتقای حمایت از مدعیان دعوای خصوصی ناشی از جرم تصویب شود، زیرا وجود قوانین متعدد در کنار رویه‌های قضایی متفاوت به پیچیدگی مسایل مربوط به دعوای خصوصی دامن زده است. این نوشتار با توجه به مطالعه قوانین ایران و فرانسه سعی در پاسخ به مسایل پیش رو در این زمینه دارد. بر این اساس، پرداختن به موضوع در قالب اثر پژوهشی مستقل ضروری بوده است.
کلیدواژگان: دعوای خصوصی، ضرر و زیان معنوی، جانشینان مدعی خصوصی، اشخاص حقوقی، دعاوی جمعی
مجله حقوقی دادگستری سال هشتادم، شماره 95، پاییز 1395