آنچه باید در مورد رفع سوء اثر از چکهای برگشتی بدانید

آنچه باید در مورد رفع سوء اثر از چکهای برگشتی بدانید

 یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوقی که با ضمانت اجراهای قانونی نیز روبه‌رو شده، رفع سوء اثر از چکهای برگشتی است که در این گزارش، آنچه در مورد این نوع معامله لازم است بدانید ذکر شده است.

 رفع سوء اثر از سوابق چکهای برگشتی اشخاص

بر اساس بخش‌نامه‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تمامی امور مربوط به رفع سوء اثر از چکهای برگشتی اشخاص از طریق شعب و واحدهای تابعه بانکها در صورت تأمین موجودی و پاس نمودن چک، ارائه لاشه چک به شعبه، ارائه رضایت‌نامه محضری ذی‌نفع چک به شعبه، واریز مبلغ چک به‌حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت دو سال و مشمول شدن نسبت به بخش‌نامه طب / 999 مورخ 11/03/1382 در خصوص مرور زمان به صور ذیل امکان‌پذیر است:

1- تأمین موجودی: صاحب حساب جاری مبلغ مندرج در متن چک برگشت شده را به‌حساب جاری خود واریز کرده و پس از دریافت مبلغ چک توسط ذی‌نفع چک، بانک نسبت به رفع سوء اثر از آن بر اساس صورتحساب مشتری اقدام لازم را انجام می‌دهد. (بخش‌نامه طب/ 2666 مورخ 8/8/1387)

2- ارائه لاشه چک به شعبه: صاحب حساب جاری یا وکیل قانونی وی پس از اخذ لاشه چک از ذی‌نفع، جهت رفع سوء اثر آن را به شعبه ارائه می‌کند. (بخش‌نامه طب/ 2666 مورخ 8/8/1387)

3- ارائه رضایت‌نامه محضری ذی‌نفع چک به شعبه: صاحب حساب جاری مبلغ چک را به ذی‌‌نفع پرداخت کرده، اما لاشه چک (به دلایل مختلف از جمله مفقود شدن، به سرقت رفتن، سوختن و غیره) به شعبه تحویل نمی‌شود. در این هنگام ذی‌نفع چک با حضور در دفترخانه اسناد رسمی نسبت به چک موردنظر رضایت خود را اعلام کرده و صاحب حساب جاری با ارائه رضایت‌نامه ممهور به مهر دفترخانه به بانک، درخواست رفع سوء اثر از چک موردنظر را می‌کند. (بخش‌نامه طب 2666/ مورخ 8/8/1387)

4- واریز مبلغ چک به‌حساب جاری و مسدود بودن آن به مدت ۲ سال: چنانچه دسترسی به ذی‌نفع چک امکان‌پذیر نبوده و صادرکننده چک قادر به ارائه لاشه چک و یا رضایت‌نامه محضری ذی‌نفع به بانک نباشد، مشتری می‌تواند معادل وجه چک و یا چکهای برگشتی را به‌حساب جاری خود واریز و از شعبه کتباًَ درخواست کند که مبلغ یا مبالغ واریزی به‌حساب جهت پرداخت چک یا چکهای برگشتی نزد شعبه مسدود و تا تعیین تکلیف قطعی چک و یا حداکثر به مدت 24 ماه قابل برداشت نباشد، این امر در صورتی است که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضایی مسدود نشده باشد. (بخش‌نامه شماره طب/ 3500 مورخ 17/09/1380)

5- مشمول شدن نسبت به بخش‌نامه طب/ 999: به‌منظور مساعدت به مشتریان بانکها بخش‌نامه‌های طب/ 999 مورخ 11/3/1382، طب/ 2300 مورخ 26/11/1384 و طب/ 1260 مورخ 22/9/1385 به بانک‎ها ابلاغ شد. بر اساس بخش‌نامه‌های مزبور این امکان برای اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم شد تا بدون ارائه مدارک مثبته و فقط بر مبنای مانده تعداد چکهای برگشتی و با مرور زمان در صورت مشمول بودن نسبت به بخش‌نامه از خدمات بانکی نظیر افتتاح حساب جاری جدید و دریافت دسته‌چک جدید بهره‌مند شوند. اهم مفاد بخش‌نامه طب/ 999 مورخ 11/3/1382 در خصوص مدت نگهداری سوابق چکهای برگشتی در بانک اطلاعاتی این اداره به شرح ذیل است:

 مدت نگهداری سوابق افراد دارای سابقه چک برگشتی در بانک اطلاعاتی

۱ فقره  ۶ ماه، 2 فقره  یک سال، 3 فقره  دو سال، 4 تا 12 فقره  سه سال، 13 تا 20 فقره  چهار سال، 21 تا 50 فقره  هشت سال، 51 تا 100 فقره  ده سال، 101 فقره و بیش‌تر  پانزده سال.

لازم به ذکر است؛ جهت آگاهی مشتریان از سوابق چکهای برگشتی موجود خود در بانک اطلاعاتی این بانک و چگونگی رفع سوءاثر از سوابق چکهای مذکور، تمامی شعب بانکها بر طبق بخش‌نامه‌های بانک مرکزی (بخش‌نامه طب/2510 مورخ 24/12/1383 و طب /203 مورخ 14/2/1384) موظف به ارائه پرینت صورت کامل تعداد و مشخصات چکهای برگشتی (در تمامی بانکهای کشور) جهت اطلاع به دارنده سوابق مذکور شدند.

توضیح اول: زمانهای توقف یاد شده در جدول فوق از تاریخ آخرین چک، مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

توضیح دوم: بانکها در مورد افرادی که مشمول شرط حذف سوابق از بانک اطلاعاتی به شرح جدول فوق بوده لیکن تاکنون به دلیل تشابه مشخصات شناسنامه‌ای از سوابق مذکور رفع سوء اثر نشده باشد، می‌توانند نسبت به رفع سوء اثر از چکهای برگشتی موجود در پرینت سوابق وی که مربوط به سایر شعب همان بانک و یا بانکهای دیگر است نیز اقدام کنند (بخش‌نامه شماره طب/1260 مورخ 22/9/1385) یادآوری می‌شود شعب بانکها موظف‌اند گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت چک صادر شده را به مدت 10 روز در شعبه نگهداری کنند و درصورتی‌که صاحبان حسابهای جاری دارای چک برگشتی ظرف مدت 10 روز از تاریخ صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت، حسن نیت خود را با تأمین وجه چک برگشت شده در بانک و یا ارائه رضایت‌نامه دارنده چک مزبور اثبات کنند از ارسال اطلاعات مربوط به چکهای برگشتی به بانک مرکزی خودداری کنند.
منبع: خبرنگاران جوان