حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی
حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی
حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی
نویسنده: دکتر منصور وفایی، عادله علیپور
ناشر: مجد
سال انتشار: 1395
قیمت: 16000
در دوران کهن، دولتها سعی در حل‌وفصل اختلافات خود داشتند، ولی مهم‌ترین روشی که آنها برای حل اختلافاتشان به کار می‌بردند، توسل به جنگ بود و تا مدتها نیز در حقوق بین‌الملل مجاز شمرده می‌شد و بعضی از دانشمندان جنگ را یک پدیده طبیعی در صحنه بین‌الملل می‌دانستند.
در واقع، از هنگامی‌که مرزبندیهای هویتی میان اقوام، قبایل و گروههای انسانی شکل گرفت، جنگها و منازعات نیز پدیدار شدند. در این معنا، جنگها و منازعات به اندازه تاریخ بشر قدمت دارند، اما تلاشها و کوششها برای جلوگیری از جنگ به ویژه در شکل سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی‌شده آن از قدمت زیادی برخوردار نیستند.
به دلیل خسارتهای زیاد ناشی از جنگ، توسل به زور به مرور زمان مطرود شد و کشورها سعی کردند اختلافاتشان را از طرق مسالمت‌آمیز حل‌وفصل نمایند. تلاشهای زیادی در باب توسل به شیوه‌های مسالمت‌آمیز برای حل‌وفصل اختلافات بین‌المللی صورت گرفته‌اند، ولی تلاش جدی اولیه و فراگیر در سطح جهانی را باید در کنفرانسهای لاهه و پس از آن یافت.
بنابراین می‌توان گفت که یکی از اصول حقوق بین‌الملل این است که دولتها باید اختلافات خود را با روشهای مسالمت‌آمیز حل‌وفصل کنند و به این منظور نباید به استفاده از زور متوسل شوند. منشور ملل متحد و اعلامیه مانیل این اصل را تقویت می‌کنند. میثاق جامعه ملل که حل‌وفصل نظامی اختلافات را منع نکرده بود دولتهای عضو را متعهد می‌کرد تا ابتدا به روشهای مسالمت‌آمیز حل‌وفصل اختلافات متوسل شوند؛ در واقع اصل عدم توسل به زور در حقوق بین‌الملل در آن زمان وجود نداشت. همبستگی دولتهای مختلف جهان به هم مستلزم تأیید روابط مسالمت‌آمیز بین این نظامها بود.
معاهده پاریس معروف به معاهده (بریان-کلوگ) مقرر می‌دارند: طرفهای معظم این معاهده به‌طور رسمی از طرف مردمان خود اعلام می‌نمایند که توسل به جنگ را برای حل‌وفصل مناقصات بین‌المللی محکوم و استفاده از آن را به عنوان شیوه خط‌مشی ملی در روابط خود با یکدیگر الغا می‌نمایند. با لازم‌الاجرا شدن منشور ملل متحد در مورخ 24 اکتبر 1945 اصل فیصله مسالمت‌آمیز اختلافات مورد تأیید رسمی و قطعی دولتها قرار گرفت. ماده اول منشور که اهداف سازمان را تعیین می‌کند از ضرورت حل‌وفصل یا تعدیل اختلافات یا وضعیتهای بین‌المللی که ممکن است به نقض صلح منجر شوند با روشهای مسالمت‌آمیز و بر اساس اصول عدالت و حقوق بین‌الملل سخن می‌گوید. منشور به‌طور صریح بیان می‌دارد که تمام اعضا باید اختلافات بین‌المللی خود را با روشهای مسالمت‌آمیز حل کنند به‌نحوی‌که صلح، امنیت و عدالت بین‌المللی به مخاطره نیفتد.
منبع: انتشارات خرسندی